Om met de deur in huis te vallen: Iemand van ca. 35 jaar oud moet bij 0% rendement over alle jaren ongeveer 3x zoveel inleggen als bij 5% rendement om op hetzelfde maandbedrag na pensionering uit te komen…… Nou kun je zeggen dat ik overdrijf omdat bij 0% rente de inflatie meestal ook erg laag is. Maar toch….
Wat ik hier schrijf gaat op wanneer het rendement over de gehele looptijd 0% is, dus zowel tijdens de 30 jaar opbouw als op het moment dat het pensioen vastgesteld wordt. Lange tijd ben ik daar niet zo bang voor geweest, maar nu de rente al jarenlang bijna 0% is én de kans op renteverhogingen toch vrij plotseling de kop is ingedrukt tekent zich een gitzwart scenario af.
Om toch een redelijk rendement van zo’n 5% te behalen tijdens de jaren van vermogensopbouw vallen de keuzes voor sparen en obligaties af. Wat resteert is de keuze voor aandelen en/of voor verhuurbaar onroerend goed. Velen hebben de laatste jaren dan ook gekozen voor aandelen en/of een verhuurbare woning, waardoor de prijzen omhoog geschoten zijn. Voor het rendement tijdens de looptijd ben ik niet zo bang, maar voor de waarde van de aandelen en het onroerend goed wel. We hebben het dan ook nog eens over een waarde die zo rond je 65e van enorm belang is omdat je het geld dan nodig hebt. Stel nou eens dat de waarde rond je 65e zo’n 40% minder is…… Dan moet je maar hopen dat de rente op dat moment lekker hoog is zodat de sterk aan de rente gekoppelde maandbedragen door die hoge rente meevallen. Toch ben je in zo’n situatie hoe dan ook de klos.
Het moge duidelijk zijn dat het probleem voor 55-plussers nog groter is. Hun pensioendatum is zo dichtbij dat het risico van beleggen eigenlijk niet meer genomen kan worden! Voor 65-plussers is het probleem nog veel groter. Zij kunnen niets meer opbouwen en zijn volkomen afhankelijk van het rendement wat een pensioenfonds of een verzekeraar aanbiedt voor zover het pensioengeld betreft of van een bank daar waar het om ‘vrij’ geld gaat. Een rendement wat zeer afhankelijk is van de (lange) rente.
Daar ga je met je zuinige gedrag. Netjes geld opzij gelegd voor later, maar helaas: Het levert bijna niets (meer) op!
Eigenlijk moet je verdraaid blij zijn wanneer jouw geld bij een pensioenfonds zit. Zelfs wanneer het een slecht presterend pensioenfonds is. Zo’n fonds kan, doordat ze ook veel deelnemers hebben die geld inleggen en het merendeel van het ingelegde kapitaal voorlopig niet nodig is, een uitkering verstrekken die tevens gekoppeld is aan het rendement op het ingelegde kapitaal, wat veel hoger is dan de rente (mits dat van instanties als DNB mag natuurlijk….).
Er wordt nu wel veel geklaagd over pensioenfondsen die een klein beetje moeten korten, maar het staat in geen enkele verhouding tot de ellende die iemand met een zelf opgebouwd pensioen heeft. Een ZZP’r bijvoorbeeld. Zo’n eigen pensioen ligt al snel 35% lager dan oorspronkelijk verwacht en zo’n 30% lager dan bij gepensioneerden die door hun pensioenfonds gekort worden. Hetzelfde geldt natuurlijk voor mensen die van een kapitaaltje moeten leven; een kapitaaltje wat bijvoorbeeld verkregen is door verkoop van de eigen zaak.
Hoe gaan al deze gedupeerden straks reageren? Hoe passen ze hun consumptiepatroon aan? Hoe gemotiveerd zijn deze gedupeerden om wat aan het milieu te doen? Op wie gaan ze straks stemmen? Hebben ze hulp van hun kinderen nodig? Hoe boos worden ze en hoe uit zich die boosheid?
Het is natuurlijk mooi voor landen en voor banken met veel schulden dat de rente zo laag is. Maar het gaat wel heel erg ten koste van mensen die geld opzij zetten voor later.
Eigenlijk zie ik, wanneer de lange rente langere tijd zo idioot laag blijft, maar één oplossing: Geef iedereen het recht om mee te mogen doen aan een pensioenfonds. En koppel de uitkeringen van die pensioenfondsen aan het werkelijke rendement wat ze maken. Ja, dat is een risico (op vele manieren en voor vele Nederlanders). Daar tegenóver staat het risico van heel veel Nederlanders die binnen de kortste keren en voor de rest van hun leven een tekort aan (pensioen)inkomsten hebben. Dat laatste risico is wat mij betreft, zeker sociaal maar ook economisch gezien, niet te dragen.
Rob Franse, 31 januari 2019