Maand: oktober 2023

Je weet wel, zo’n type dat op een stompzinnige manier vrolijk is. En blijft. Iemand die jou de slappe lach bezorgt. Die jou even doet vergeten dat het regent, doet vergeten dat er veel ellende in de wereld is en dat lachen om niets gezond is.

Misschien wel zo’n type uit m’n tienertijd. Iemand die er voor zorgde dat je al die saaie lesuren door kwam. Door iets te roepen als ‘roepie roepie’. Om geen enkele reden. Misschien was dat wel het beste van school: Altijd wel iemand in de buurt die de sleur of spanning voor een moment doorbrak!

Prikkels. Ik durf bijna niets te schrijven. Niets te lezen. Een beetje lamgeslagen. Te veel mensen met heel veel pijn en verdriet. Met zorgen. Gebrek aan perspectief.

Hebben die mensen prikkels nodig? Kan ik mensen ‘helpen’? Iets verstandigs schrijven? Moet ik dat? En zo ja, hoe? Kan ik de juiste Prikkel schrijven, juist nu?

Nee dat kan ik niet. Wanneer zoveel mensen vol ongeloof, verdriet, boosheid, wanhoop en ontzetting van uur tot uur leven dan willen ze alleen maar begrip en empathie. Geen verstandige woorden.

Een blij ei in de omgeving kan daarbij helpen. De getroffenen zal het niet helpen maar wel al die anderen die ‘er iets van vinden’. Het helpt al die anderen om iets ontspannener te reageren. En mensen die ontspannen reageren bereiken meestal meer.

Zoek het blije ei in jezelf en laat het toe. Het klinkt tegenstrijdig in deze tijden maar het helpt jou te ontspannen en daarmee genuanceerder te reageren wat anderen weer helpt.

Zo zorgt het blije ei niet alleen voor enige ontspanning maar ook voor barmhartigheid.

Rob Franse, 28 oktober 2023

Het begon op 30 september in het FD. De bekende psychiater Dirk de Wachter zegt daar:
De zin van het bestaan zit hem in de zorg voor elkaar en in het samen leven. Geluk is daar een gevolg van (!) en geen doel op zich. Voor echt geluk hebben we verbinding, zorgzaamheid en barmhartigheid nodig. Dat vinden we vaak lastig want dat staat die leukigheid, dat oppervlakkige geluk in de weg.

Ook op 30 september schrijft emeritus hoogleraar wijsgerige en praktische ethiek alsmede lector Bildung Joop Dohmen in de NRC:
Geef jongeren uitzicht op een zinvol (!) leven. Opvoeding en scholing hebben twee taken: organisatorisch en moreel. Dat morele verhaal zijn we kwijtgeraakt. Daarvoor in de plaats zijn eigen keuzes en eigen verantwoordelijkheid gekomen. Levensgevaarlijk om jongeren verantwoordelijk te stellen voor hun eigen leven zonder hen daarvoor stevig (!) toe te rusten.

Johannes Visser, oud leraar, schrijft op 5 oktober in De Correspondent:
School moet om groei (!) gaan en niet om cijfers. Het is niet kennis die zorgt voor persoonlijke groei maar het is precies andersom. Wat je nodig hebt voor persoonlijke groei zijn competentie, autonomie en verbondenheid (!)

Op 6 oktober las ik ergens, over Gen Z: ‘De wereld is niet jouw entourage!’

En op 10 oktober las is dat democratie gaat om plichten en niet om (individuele) rechten (!)

Ook las ik (de directeur van ASML) ‘overschat de overheid niet’. De overheid moet kaders neer zetten voor de langere termijn. Maar de uitvoering moet veelal komen vanuit (personen binnen) het bedrijfsleven.

Tenslotte greep ik nog even terug naar de filosoof Maarten Boudry (NRC van 23 september) en zijn wel onderbouwde mening dat ‘dit de beste tijd is om geboren te worden’. Zo zet hij op een rijtje hoe vreselijk veel kleiner de kans is om vroegtijdig te overlijden dan in de jaren zeventig. En hoe enorm veel meer mensen inmiddels ruim boven de armoede grens leven dan vijftig jaar terug. Dat is de (zeer) goede kant van innovatie en economische groei. Het geeft perspectief (!) aan heel veel meer mensen dan 50 jaar geleden.

Drie weken lang mooie woorden van verstandige mensen. Wanneer ik de door mij gezette uitroeptekens in deze tekst op een rij zet dan staat er het volgende:
Geluk is een gevolg van verbinding, zorgzaamheid en barmhartigheid maar in plaats van jongeren daartoe uit te rusten en ze persoonlijk (moreel) te laten groeien stellen wij hen verantwoordelijk voor hun eigen leven zonder hen verbondenheid te leren. Een ratrace zonder verplichtingen anders dan het moeten halen van hoge (individuele) cijfers afgewisseld met (individuele) leukigheid.

We moeten jongeren weer gaan opvoeden en meenemen in het verhaal van morele verplichtingen en het terechte idee dat (persoonlijke) ontwikkeling in verbondenheid leidt tot perspectief, resultaat en werkelijk geluk.

Kortom, zet kinderen in de grondverf. En goed. Dat geldt niet alleen voor ouders maar voor alles en iedereen. It takes a village! Durf. Toon kracht. Zeg nee. Maak ze flink en barmhartig. Opvoeden gaat om aandacht met liefde MET kracht.

Rob Franse, 12 oktober 2023