Pas bij het 6e krantenknipsel viel het me op. Wat doen we met z’n allen veel domme dingen. Steeds erger, steeds vaker, steeds ernstiger. De oorzaak in al deze gevallen is gelegen in het feit dat wij als mensen en als organisaties niet overweg kunnen met de mogelijkheden en de dwang van ICT en dan met name van internet, social media en smartphones.
En dat is vreselijk jammer want de mogelijkheden zijn geweldig en worden alleen maar beter. Waar gaat het dan fout? Wat gaat er dan fout?
In essentie gaat het naar mijn mening om de volgende zaken:
- Wij laten ons de gehele dag en nacht storen, vaak direct onmiddellijk en dwangmatig, door ieder geluidje of ander signaaltje wat welk scherm dan ook geeft. En vaak reageren we ook nog eens direct. Waar je ook mee bezig was, de concentratie of de rust of de gezelligheid is weg. En wanneer je de concentratie, rust of gezelligheid terug wilt dan kost dat heel veel energie en meestal ook ergernis. Als het al lukt. Maar zelfs wanneer je niet reageert maar “alleen even checkt” dan is het kwaad al geschied.
- Wie is er dan zo belangrijk met welk bericht? Meestal marketeers en hun algoritmes (ook en zeker wanneer je denkt dat er geen marketing achter zit). Signalen en berichten die geheel op jouw persoon afgestemd zijn. En op jouw gedrag. Heel veel vaker zijn het meningen in plaats van feiten. De kans dat jij meningen en feiten niet uit elkaar kunt houden schat ik al gauw op 90%. Dat alles samen betekent dat de informatie die je tegenwoordig krijgt, ja ook via Google, nog eenzijdiger is dan in het meest afgelegen en gereformeerde dorp uit 1950.
- En als het geen marketeers zijn dan is het iemand die jou ieder uur checkt (Je moeder? Lekker opgroeien en volwassen worden joh) of iemand die aandacht wenst (verveling, ijdelheid, stupiditeit,…..)
- Bijna alle berichten zijn gelukkig ontdaan van welke vorm van nuancering dan ook, maar wel lekker kort en bondig. Kretologie en zo. Populisme. Jou bevestigend!
Zijn we eindelijk verlost van vele deur tot deur verkopers, telemarketeers en ongewenste brievenbusvervuiling, krijgen we de ellende binnen via ons scherm. Maar dan wel van of via echte en commerciële monopolisten. Via datzelfde scherm wat je niet weg durft te leggen of uit te zetten.
Laat ik ook niet vergeten te noemen dat er tegenwoordig heel veel juist níet kan vanwege de ICT. “Het past niet in het systeem”. Zo worden we dan weer lekker eenheidsworst. En geloof me, dat lust je niet. Je “kiest” noodgedwongen voor eenheidsworst omdat andere smaken er misschien wel zijn, maar niet bereikbaar zijn. En ja, het aanpassen van de systemen…..Dat is zo duur, als het al lukt……..
Algoritmes gaan steeds meer bepalen wat goed voor jou is. Of juist niet. Algoritmes bepalen steeds meer of jij krediet krijgt of niet. Of een verzekering (en tegen welke prijs). Of jij die baan krijgt of niet. En over banen gesproken: Hoeveel banen gaan er nog meer verdwijnen door de ICT? En wat is het alternatief? Een basisinkomen? Gecombineerd met mantelzorg wellicht?
Ik stel de vraag nogmaals: Wordt het een ramp? Kunnen we de ramp voorkomen? En zo ja, kunnen we dat snel genoeg?
In veel gevallen is het mogelijk. Dat denk ik en dat hoop ik. Herverdeling van arbeid, basisinkomens, tegengaan van monopolies, privacy wetgeving, ….Hier geldt: Waar een wil is is een weg. Je niet meer laten storen of niet meer gestoord worden? Ook daar zie ik mogelijkheden. Minder eenheidsworst? Moet ook kunnen.
Maar waar ik echt bang voor ben is de toenemende eenzijdigheid van de informatie die jou bereikt. Dat wordt veroorzaakt door jouw klikgedrag en via slimme marketing omgezet in informatie zoals jij die waarschijnlijk wilt horen. Dus jouw waarheid. En dan niet in feiten maar in meningen. Heel gluiperig allemaal. Polariserende meningen omgezet in kreten die jou doen denken dat je het nog allemaal snapt ook.
En zo verdwijnt de nuancering, het tegenwoord, het nadenken…….We beginnen elkaar na te schreeuwen. We zoeken de tegenstellingen in plaats van datgene wat ons verbindt. En dat levert ons als vanzelf de Donald Trumps van deze wereld op…..En erger! Vanaf dat moment luistert niemand meer en roepen we elkaar na. Massale veroordeling via sociale media zonder dat iemand de feiten kent. Heel erg eng.
Hoe moet jij het voor elkaar krijgen om breed en genuanceerd geïnformeerd te zijn, de feiten te krijgen in plaats van de meningen en een echte en evenwichtige eígen (…)mening te krijgen?
Nou, omdat ik dat antwoord niet heb en me wel bewust ben van ons aller beperkingen is het misschien een bijzonder goed idee om slechts zeer beperkt gebruik te maken van je schermpjes. En als je het al doet zeer kritische te blijven en ook op zoek te gaan naar andere geluiden.
Ik wens je wijsheid toe. Veel wijsheid. En die vindt je zelden via je schermpje.
Rob Franse, 26 mei 2016