Maand: december 2016

Voordat ik zover was om deze titel op te schrijven heb ik 2 weken lang vooral geluisterd en gelezen. Geproefd en gekeken. M’n gedachten de vrije loop gelaten. Me verwonderd :-).

Ja, ook genoten van prachtige maaltijden in uitstekend gezelschap. Nieuwe gezichtspunten vernomen. Veel energie geproefd. Mensen zien herstellen. Nieuwe plannen gehoord.

Ik sloot het jaar af met een verhaal over de Gulden Regel: “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook de ander niet”. Om vervolgens echt de tijd te nemen voor reflectie en contemplatie. Het is me goed bevallen. Zeer goed. Reflectie en contemplatie met liefde en aandacht én kracht!

 

Zo ga ik 2017 ook starten: Het toepassen van de Gulden Regel, tijd nemen voor die zaken die er echt toe doen, blijven reflecteren en afstand nemen van alles wat “stoort”.

Al lezend en denkend werd het me steeds duidelijker dat er zaken zijn die me veel meer storen dan ik me realiseerde. Zaken die me op verkeerde momenten afleiden van waar het werkelijk om gaat. Van waar het míj om gaat.

Een paar jaar geleden ben ik al opgehouden met het kijken naar het 8 uur journaal. Naar me nu blijkt een heel verstandige keuze. Het 8 uur journaal -en vergelijkbare uitzendingen- zijn de facto aan géén kant informatief. Wat ze wel zijn: Eénzijdige sfeerbepalers gericht op “hoe houden we de luisteraar vast”. Zoals we allemaal weten zijn dat zaken als conflicten, oorlogen en grote praat; maar dan overdekt met een sausje én ontdaan van de grotere context van het complete nieuws…..

Die grote praat, vaak verpakt in oneliners voor de simpelen van geest en/of sensatiezoekers, kan me gestolen worden. Weg er mee!

Wat me ook gestolen kan worden: Alle push berichten (anders dan “ik ben een kwartiertje later”), alle Uber blije facebookberichten (meestal geloof ik ze gewoon niet), allerlei boosheid die jan-en-alleman zo nodig kwijt moet (zonder er over na te denken) en bóvenal iedere vorm van ongemanierdheid (tot en met aperte onbeschoftheid aan toe).

 

Wanneer ik bovenstaande zo teruglees dan heb ik best wel een uitdaging. Maar geen verkeerde uitdaging denk ik zo. Juist nu, na een mooie kerstperiode met goede gesprekken en overpeinzingen, aan de vooravond van een nieuw jaar waar sommigen de messen al lijken te slijpen, ga ik de andere kant opzoeken. De kant van fatsoen met kracht (daar zal ik soms best in doorslaan…..). De kant van échte democratie!

Echte democratie is iets wat we overlaten aan mensen die met kennis, bildung en fatsoen hun emoties, die ze wel degelijk hebben, onder controle weten te houden.  Om vervolgens die emoties, waaronder boosheid, via de ratio in een echt en fatsoenlijk debat, zonder demagogie en populisme, om te zetten naar het beste voor het algemene belang. Dat is dus iets heel anders dan jouw boosheid overdragen op een andere boze man of vrouw. Meer dan 3000 jaar historie leert ons dat dit nergens toe leidt, behalve nog veel meer boosheid……

 

Ben je er nog?

Knap van je. Ik vond het namelijk flink ingewikkeld wat ik opschreef.

Simpel samengevat: Ik ga in 2017 dus niet alleen voor de Gulden Regel maar ook voor (politieke) leiding met bildung en fatsoen in plaats van simpele en vaak boze praat met ongeloofwaardige maar o zo lekker bekkende oplossingen.

 

Tenslotte wens ik je voor 2017 vooral meer kwaliteit en minder kwantiteit toe. Minder Wahtsapps en meer echte gesprekken. Minder schermpjes en meer echte boeken. En bovenal echte tijd die je goed gaat besteden (wat dus het tegenovergestelde is van quality time …….).

Je bent zeer welkom om gewoon een uurtje bij me te komen zitten. Helemaal niets te zeggen. Weer te gaan en te denken “dat was een goed gesprek”.

 

Rob Franse, 29 december 2016

Of we het nu over kerst, oud en nieuw of over de terugkeer van het licht hebben, voor echt iedereen is dit een periode van ommekeer. En bij een ommekeer is het goed om even stil te staan, te gedenken, te treuren en te vieren. Reflectie en introspectie. Achter ons laten wat achter ons gelaten moet worden. Soms met verdriet of wanhoop en soms met melancholie of vreugde. Achter ons laten en met hoop voorwaarts.

Hoe kan ik voorwaarts? Hoe kunnen wíj voorwaarts zonder dat dit anderen belemmert in hún voortgang? De laatste maanden heb ik zo veel geluisterd en gelezen dat het me met regelmaat duizelde. Vertwijfelde. Zó veel, vaak tegengestelde, meningen. Zo veel boosheid. Grimmigheid. Grote woorden verpakt in oneliners. Oprechtheid?

Vrij bewust luister ik tijdens het schrijven naar les Misérables, het schitterende verhaal van Victor Hugo over hoop en wanhoop. En over tegenstellingen. Het inspireert. Het brengt me terug naar andere tijden.

In andere tijden heeft men zo veel meegemaakt dat men er wel van móest leren. Moeten wij dan weer opnieuw leren? Of kunnen we van díe tijden leren? Van alle (oude) filosofen? Van alle religies en geloven? Is er iets gemeenschappelijks wat echt iedereen heeft geleerd? Iets waar iedere bevolking en ieder geloof het over eens is? JA!

Verbaast? Ik wel. Het antwoord is Regula Aurea. De Gulden Regel. Een leefregel die sinds de 7^e eeuw voor Christus overal gebruikt wordt. Voor de meesten van ons bekend als “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook de ander niet”. Voor moslims bekend als “Wens de mens, wat gij voor uzelf wenst, dan wordt gij een moslim”. Voor Joden als “Wat jij verafschuwt, doe dat ook je naaste niet. Dat is de hele Thora, de rest is commentaar. Ga heen en leer!”. Kijk ook maar eens op https://nl.wikipedia.org/wiki/Gulden_regel_(leefregel) voor andere geloven en filosofieën……

Al wat ons rest is dus de uitvoering van die Gulden Regel. En dus géén beschuldigingen of wraak  Dat zou niet zo gek moeilijk moeten zijn. Toch? We hebben er niemand anders voor nodig. Dat kunnen we lekker helemaal zelf :-).

Laat ik een heel simpel voorbeeld nemen: Wanneer je aanklopt dan wil je graag opengedaan worden. Maar doe jij voor iedereen altijd open? Nee, natuurlijk niet. Je klopt trouwens ook niet overal altijd aan. En als je opengedaan wordt dan pas je je aan. Toch? En wanneer je ziet dat het overvol is dan klop je niet eens aan….  Je probeert de gulden regel dus toe te passen als gever waarbij je verwacht dat de nemer hier wel eerst even over heeft nagedacht. Heeft nagedacht op een manier die jou past en die jij kan volgen.

Bovenstaande alinea kun je op bijna ieder (wereld)probleem toepassen. Daarbij kun je de ander wijzen op jouw waarden en normen. En dan is het voor jou onbegrijpelijk dat die ander dat niet begrijpt. Wanneer die ander over zijn waarden of normen begint dan begrijp jij het vaak niet. Soms liggen waarden en normen gewoon te ver uit elkaar. Soms heeft de ander zo’n probleem dat hij helemaal niet in staat is om naar andere waarden en normen te luisteren. Waarbij jij je dan afvraagt waarom het zo’n groot probleem is en waarom iemand het zelf niet even oplost.

Om de gulden regel, regula aurea, toe te kunnen passen is er (dus) wel iets nodig. Bij jou! Jij kunt alleen maar begrip opbrengen voor een ander wanneer je hem met enige regelmaat echt tegenkomt. Jij kunt alleen maar begrip opbrengen wanneer je met regelmaat de tijd neemt om écht te luisteren naar anderen én daar werkelijk, afgesloten van andere gedachten, de tijd voor neemt. Jij kunt jouw filosofie, overtuiging of geloof uitsluitend echt leven wanneer je dat jezelf niet alleen láát zeggen door anderen, maar wanneer je ook, zeer open, naar andersdenkenden luistert. Bereidt bent kritisch te luisteren, vooral naar je eigen overtuigingen. Denk aan René Descartes: “Ik denk dus ik ben” (en niet “Ik heb een mening of overtuiging dus ik ben”).

Welbeschouwd zie ik maar één echte oplossing: Zoek met regelmaat (wekelijks?) een plek op met zowel gelijkgestemden als met anders gestemden. Sluit je even af van je telefoon en je overtuigingen. Vergeet even dat je eigenlijk wilt hockeyen, voerballen, gamen of TV kijken. Neem de tijd voor een diep (!) gesprek! En ja, dat mag best even schuren. Verbied jezelf dingen te zeggen of te denken als “maak het niet zo moeilijk of gecompliceerd”. Dat is beledigend naar anderen en naar jezelf en kun je slechts dan zeggen wanneer het wel erg goed met jouzelf gaat. Ga niet naar elkaar op zoek maar probeer elkaar te vinden. Begrijp dat een hongerig iemand (dat kan ook honger zijn naar aandacht, een baan of gezondheid) minder goed kan luisteren (vrij naar Berthold Brecht).

Ik wil niet dat mensen die aan de verkeerde kant van de tweedeling leven mij zien als een vuile egoïstische kapitalist zonder normen. Ik wil niet dat een gelovige, van welk geloof dan ook, mij ziet als een hedonistische hond zonder eer. Ik wil niet dat een bully mij ziet als een gutmensch of dat een gutmensch mij ziet als een bully. Daarom moet ik soms even in gesprek. Met anderen en met mezelf. Een gesprek wat over meer gaat dan een prachtige fles wijn. Een gesprek wat soms schuurt en een ander wellicht ergert. Jammer dan. Ik heb het nodig. En daarna praat ik niet alleen over wijn, ik deel de wijn ook met jou en de jouwen.

Regula Aurea als basis voor ons allemaal? Stevige gesprekken en moeilijke schrijfsels, afgewisseld met de heel prettige kanten van het leven?  Ja, dan kom je wel in de buurt van wat de kerstdagen voor mij betekenen. En ach, dat ik het beide kanten op wel eens overdrijf, daarvan hoop ik dat je het mij, met een glimlach, vergeeft.

Mijn wens aan jullie voor het nieuwe jaar  is dat een ieder voor zichzelf in staat zal zijn om zowel het leven in het  algemeen belang, als het leven van de ander, als het leven van jouzelf in het juiste perspectief te zien en te zetten en daar zo veel als mogelijk van te genieten. Met Aandacht, liefde en kracht! Wellicht op weg naar een New Deal?

 

Rob Franse, 14 december 2016