In amper 50 jaar tijd zijn velen van ons gepromoveerd van poepdoos met krantenpapier naar hangende toiletten met toiletpapier. Van een reisje naar de Veluwe naar een supervakantiehuis in Spanje. Van fietsen naar je werk tot vervoer per luxe auto met muziek en smartphone.
In diezelfde tijd zijn de dictaturen in Spanje en Portugal verdwenen. Is het ijzeren gordijn gevallen. Is de Berlijnse muur gesloopt.
De gezondheidszorg, jouw gezondheidszorg, is vele malen beter geworden dan dat het nog geen 50 jaar geleden was. Heel erg vreselijk veel beter!
Onze hedendaagse crisis die al bijna 10 jaar duurt is een luxe resort in vergelijking met de crisis van de jaren 30, de oorlogsjaren en de wederopbouw van alles bij elkaar meer dan 20 jaar.
Heb jij daar wel eens bij stil gestaan?
Nee. Dat heb je niet……………………
Meestal ben ik erg voorzichtig om iets als bovenstaande op te schrijven. Ik weet al te goed dat er ook grote groepen zijn die niet evenredig gedeeld hebben in deze welvaartsprong. Niet evenredig, maar nog altijd veel beter af dan hun grootouders in vergelijkbare situaties van nog geen 50 jaar geleden.
Precies daar zit de crux. Niet evenredig gedeeld hebben (en dan mag je van mij discussiëren over wat evenredig is). Dus voor alle duidelijkheid: Ook iedereen die nu aan de onderkant van de maatschappij bungelt is nog steeds veel beter af dan voorouders in vergelijkbare situaties. En veel beter af dan velen in Afrika, het Midden-Oosten etc. Waarom zouden anders zovelen “vluchten” naar Europa?
We hebben (dus) helemaal geen klote maatschappij. We hebben, zeker historisch gezien, een fantastische maatschappij. Mét (!) een aantal nare verschijnselen.
Hoe logisch zou het dan zijn om die nare verschijnselen aan te pakken? Dus: Al het goede te koesteren, te bewaren en uit te bouwen en die nare verschijnselen aan te pakken?
Wat die nare verschijnselen zijn? Het zijn er 3: 1. Klimaatverandering, 2. Veel te grote verschillen in welstand en welzijn en 3. Gebrek aan perspectief voor te veel mensen inclusief het perspectief van en voor hun kinderen. Alle (!) andere problemen zijn terug te herleiden naar deze drie.
Hoe durf je dan te beweren a la Trump, Wilders, le Pen en wie al niet meer dat we er een puinhoop van gemaakt hebben? Dat is stomweg niet waar. Er zijn fouten gemaakt; flinke fouten. Bij zo’n snelle ontwikkeling worden er fouten gemaakt. Fouten die je moet herstellen. En dat doe je niet (!!!) door overal tegenaan te trappen en boosheid te verzamelen. Het is een extreem goedkope manier die tot niets zal leiden. En laten we hopen dat het niet minder wordt dan niets.
Ik kan en zal het niemand verwijten wanneer hij of zij populistisch of extreem radicaal stemt. Daar kunnen zo veel goede redenen voor zijn. Er kan zo veel oprechte zorg en boosheid aan ten grondslag liggen. Zoveel terechte verwijten aan wie we dan ook de laatste 20 jaar de macht hebben gehad.
Maar hoed je voor de man of vrouw met de eenvoudige oplossingen. Hoed je voor de demagoog. Hoed je voor de populist. Hoed je voor de radicale prediker. Zij floreren dankzij jouw aandacht. Dankzij jouw boosheid. Maar jij? Wat wordt jij er beter van?
Is er ooit iemand beter geworden van het volgen van welke radicaal, welke boze man of vrouw dan ook?
Ja, ik maak me zorgen. Grote zorgen. Ik deel die zorgen bij deze. Ik deel ze in de oprechte hoop dat we constructief (!) en niet destructief naar perspectief gaan zoeken.
Boosheid die zich ontwikkelt tot haat heeft echt nog nooit iemand geholpen.
Geloof me!
Rob Franse, 27 januari 2017