Nog veel mooier dan tevredenheid.

Ik hoor je al denken: Geluk! Misschien wel rijkdom. Een lang en gezond leven. Liefde!

Mwâh. Klinkt mooi maar ik geloof van niet.

Voor alle duidelijkheid: Natuurlijk willen we tevredenheid, geluk, rijkdom, een lang en gezond leven en liefde. Afgezien van de vraag hoe je dat voor elkaar krijgt en de daaraan gekoppelde vraag of het met stom geluk te maken heeft, kun je jezelf ook afvragen of je het hier misschien hebt over uitkomsten. Uitkomsten die soms waarde hebben en soms niet. We kennen allemaal wel mensen waarvan we denken ‘Hoe is het mogelijk! Hij/zij had toch echt alles?’

Terug dus naar daar waar het begint: Zelf je eerste stapjes zetten! Eindelijk kun je mee met de anderen. De wereld ligt voor je open. Je doet het zelf! Vele jaren later ben je wellicht op het punt dat jouw zoon of dochter zijn of haar eerste stapjes zet. O wat ben je blij en trots. Waarom je trots bent? Volgens mij heeft het 2 redenen: Het feit dat jouw kind zich zelf begint te ontwikkelen en het feit dat jij daar aan hebt bijgedragen…….

Zelf ben ik al jaren voorbij mijn eerste stapjes en die van mijn kinderen. Ik heb tijd om na te denken en te beschouwen. Mijn eerste stapjes zijn veranderd in moeizamere stapjes (jawel, het is de leeftijd). Maar stappen nemen doe ik nog steeds. Tevredenheid heb ik trouwens ook nog steeds, maar helaas minder dan het ooit was. Wanneer je daarover nadenkt dan is het ook duidelijk waarom die tevredenheid minder is geworden. Het heeft alles te maken met het minder kunnen bijdragen dan ik voorheen kon. Dan ik nu zou willen.

Zo kom ik als vanzelf terecht bij datgene wat nog mooier is dan tevredenheid, namelijk het kunnen bijdragen aan tevredenheid. Maar ook aan het kunnen bijdragen aan een beter en mooier leven. Een rijker leven. Een eerlijker leven. Een leven met vertrouwen in de toekomst (die je op mijn leeftijd steeds minder in de hand hebt). Een leven met altruïsme. Een leven samen met mijn omgeving. Maar ho! Wacht even. Ik kan nog steeds bijdragen! Dat probeer ik ook op alle mogelijke manieren en dan met name als vrijwilliger, als luisterend oor, als onder woorden brenger en als een Bourgondisch voorbeeld van de levensgenieter. Maar óók door het nog steeds proberen deze wereld een beetje mooier te maken!

Daar wringt de schoen. We leven in een tijd van snelle en grote veranderingen met zeer grote uitdagingen. Een tijd waarin wij, in ons land, vooral tevreden zijn door onze vrijheid maar deze nauwelijks inzetten voor een betere wereld. Niet voor nu en al helemaal niet voor straks. We weten ook niet hoe. We hebben gezien dat communisme en socialisme niet werken. We zijn bang voor dictators en voor fascisme. Het huidige neoliberalisme werkt ook al niet voldoende. De Verlichting en het liberalisme zijn wellicht de beste weg, maar ze missen een (romantisch) verhaal. Ze missen al helemaal het verhaal van samen, van altruïsme, van inclusie, van opoffering om het ook straks (met z’n allen) goed te hebben.

Ook ik mis dat verhaal. Ook ik heb dat verhaal niet. Bovendien ben ik (meestal) geen prediker maar een beschouwer. Een beschouwer die blijft zoeken naar welk goed verhaal er bij het liberalisme past. Een verhaal waardoor we als vanzelf zeggen: ‘natuurlijk moeten we ook iets doen aan het milieu, aan eerlijke verdeling van kansen, aan fatsoen, aan …..’ Maar bovenal een verhaal waaraan wijzelf écht kunnen bijdragen! Net als bij die eerste stapjes. Een verhaal wat wij samen leven en waar wij samen trots op zijn. Samen de wedstrijd begonnen en gewonnen.

Het lijkt er op dat de Chinezen zoiets doen, maar helaas zonder echte vrijheid. Hoe kunnen wij dat doen? Met behoud van (voldoende) vrijheid?

Als Dionysisch pessimist ben ik altijd hoopvol en altijd in staat om er iets moois van te maken. Dat ‘mooie’ bestaat voor mij uit ‘bijdragen’. Momenteel vooral als vrijwilliger. Maar wie weet wat de toekomst brengt?

Bijdragen dus. En attent blijven kijken. Wiens glas moet bijgevuld worden? En met wat? Of juist niet? Lukt het me om dat met vriendelijkheid te blijven doen? Of ontplof ik van tijd tot tijd? Blijft mijn bijdrage aan deze maatschappij voldoende om tevreden te blijven? Draait de maatschappij zelf in de komende jaren misschien ook wel meer naar bijdragen in plaats van consumeren op weg naar tevredenheid? Of behoud van tevredenheid?

Rob Franse, 27 mei 2019

Heel tevreden keihard op de muur af

Omdat we dat kennelijk nog niet tevreden en hard genoeg deden hebben we een aantal zaken toegevoegd om onze nog sneller te pletter te rijden met als ultimum de elektrische fiets! Ik vind het wel passen in ons huidige tijdsbeeld. Als wijzelf maar tevreden zijn. Naast de elektrische fiets hebben we inmiddels ook de muisstille snoeihard optrekkende elektrische auto en het elektrische stepje. Vergeet ook niet de energie slurpende datacentra voor al onze mobieltjes, de snel groeiende kerosine zuipende luchtvloot om bijvoorbeeld file te mogen lopen in Venetië, de burn-out en money-out machines die universiteit en studiefinanciering heten, het prostitueren van jonge werknemers via zwaar onderbetaalde flex-contracten en het dumpen van veertigplussers, visieloze politici, niet delende veelverdieners en de mogelijkheid om onze eigen toch al niet bijster ontwikkelde meningen ongezouten en zonder enige zelfkritiek zo onbeschoft mogelijk via social media te delen.

Die vrijheid geeft ons volgens verschillende onderzoeken bijzonder veel tevredenheid. Jammer alleen dat er allerlei anderen en instanties zijn die onze vrijheid in de weg zitten. Dan heb ik het nog niet over de betweters die ons vertellen dat we echt iets moeten doen aan het milieu, de opwarming van de Aarde, herverdeling van vermogen, armoedebestrijding, bevolkingsgroei, immigratie en nog wat van die tevredenheidsverstorende zaken.

Gelukkig hebben we het songfestival gewonnen en was Ajax fantastisch……

Terug naar die elektrische fiets en de meestal zichzelf ruimschoots overschattende (oudere) berijders. We moeten ze huldigen. Zij zijn de parabel. De parabel van een leven wat door velen geleefd wordt op te hoge snelheid met te weinig aandacht voor anderen maar instant tevredenheid voor jezelf oplevert zonder na te denken over de gevaren en uitdagingen die op ons afkomen. Gaat het fout bij de volgende bocht? Op de rotonde? Op het overdrukke fietspad? Beng!! Daar lig je…. Dodelijk gewond? Of nog net in staat om iemand te vragen jouw mobieltje te pakken om een lugubere foto van jou te maken welke gedeeld kan worden waardoor je lekker veel likes krijgt? Moeten de eventuele andere gewonden (of dooien) ook op de foto? Anderen? Welke anderen…?

Ach, al die problemen. Laat anderen dat asjeblieft oplossen zonder dat het jij er last van hebt. Later zullen jouw kinderen en kleinkinderen of hun leeftijdsgenoten vast wel oplossingen vinden voor de verschillende ‘uitdagingen’. En zo niet, dan heb jij in ieder geval tevreden geleefd. Daar kunnen zij dan tevreden op terugkijken.

Rob Franse, 22 mei 2019