En dat kan volgens mij wel degelijk. Maar eerst het waarom! Het merendeel van ons is tevreden en die tevredenheid heeft heel veel te maken met (individuele) vrijheid. Dat is een groot goed wat in meerdere eeuwen is opgebouwd en waar we geen afstand van moeten willen nemen. Vrijheid kent echter haar beperkingen om te kúnnen bestaan; zoals duidelijke en geaccepteerde regelgeving. Die beperkingen zullen we, zeker met het oog op de toekomst, móeten accepteren. Daarnaast wil een flink aantal van ons meer solidariteit (de verschillen zijn in ons land in vergelijking met andere landen gelukkig klein, maar groeien anderzijds al jaren!), zeker naar de toekomst toe. Tenslotte voelt een flinke groep zich ongelukkig bij de globalisering en het gemis van verbondenheid met de eigen groep (wat vaak valselijk vertaald wordt middels romantische verhalen over een vroeger wat misschien wel niet bestaan heeft).
Omdat we nu eenmaal samen in één (nog steeds geweldig) land leven en dat graag zo willen houden, en waar mogelijk verbeteren, zal er voor iedereen voldoende te halen moeten zijn. Of dat kan? Natuurlijk kan dat. Zuidelijk Spanje voor de reconquista, Jeruzalem tot niet zo heel lang geleden en Amsterdam in de Gouden Eeuw zijn daar prachtige voorbeelden van. ‘Samen beter worden en de extremen uitbannen’ als ik het wel heb…….
Wat we daarvoor moeten doen? Het echte liberalisme (dus niet het neo-liberalisme) afstoffen, onderwijzen (dus inclusief altruïsme) en de goeie zaken van het (internationale) socialisme en het conservatisme plus nationalisme (met hun verhalen) er aan toevoegen. Leven en laten leven. Dus niet zoiets als de uitruil binnen het kabinet Rutte/Samsom maar elkaars stérke punten samenvoegen.
Er hoort regelgeving en wetgeving bij. Niet in het klein maar in het groot, zoals internationale (!) kartelwetgeving, migratiewetgeving (vluchtelingen), energiewetgeving etc. Dáárvoor zal je moeten samenwerken. Daarvoor heb je bijvoorbeeld de EU nodig. En waar mogelijk moet je (andere) zaken vooral nationaal, regionaal of zelfs stedelijk regelen; naar eigen goeddunken maar met inachtneming van de internationale afspraken.
Kortom: Vrijheid in gebondenheid. We hebben maar één klein probleempje: Er zijn wat erg veel mensen die verschillen willen uitvergroten en we hebben flink wat mensen die ‘de macht’ willen. Dat is tot daar aan toe, ware het niet dat wij nou al te vaak precies op deze mensen stemmen of ze benoemen op belangrijke posities.
Misschien moeten we er toe overgaan om die mensen naar voren te brengen die de macht eigenlijk niet willen, maar wel de combinatie van fatsoen, kracht (niet macht) en wijsheid hebben om dit te bewerkstelligen. Ik ben alleen zo bang dat die beperkte groep zal zeggen dat onze constellaties dusdanig zijn dat ze daar hun handen niet aan willen branden. Dat is dan weer jammer……
Rob Franse, 15 mei 2019