Of we hebben domme herders. Daar doet onze ontwikkeling als mens in de laatste 3000 jaar niets aan af. Nog sterker: Daar ligt het bewijs voor de domheid van zowel schapen als herders. Je zou kunnen zeggen dat we ons technisch gezien geweldig, buitengewoon en heel bijzonder ontwikkeld hebben. De manier van met elkaar omgaan, samenleven zo je wilt, is helaas nog steeds een volstrekt drama. De huidige problematieken als overbevolking, klimaatverandering, polarisatie, groeiende verschillen tussen rijk en arm, honger en verschillende oorlogen zijn daarvoor meer dan voldoende bewijs.
Waarom ik mensen vergelijk met schapen? Omdat we kuddedieren zijn (een enkeling daargelaten, maar dat geldt voor schapen natuurlijk ook; dat noem je dan een afgedwaald schaap). Ten eerste zijn we kuddedieren door onze manier van op een kluitje leven en elkaar nadoen (mode, hypes, facebookgedrag, etc.) en ten tweede zijn we dat omdat we uiteindelijk achter leiders aanlopen wanneer het een beetje spannend wordt. We wijzen dan bijvoorbeeld naar de overheid die ons moet beschermen tegen van alles en nog wat.
Maar we zijn wel heel merkwaardige schapen. Zolang het goed gaat denken we altijd weer dat we alles zelf kunnen. Dan willen we geen herders en al helemaal geen herdershonden. Dat weten we ze goed duidelijk te maken ook. Met als gevolg dat herders en herdershonden zich ook nauwelijks ontwikkelen en van het toneel verdwijnen. Wanneer we dan plotseling herders nodig hebben, omdat we toch met z’n allen een beetje dezelfde kant op willen en er plotseling toch bescherming nodig is tegen gevaar (wolven?) dan gaan we eerst zoeken binnen onze eigen kudde. De zwarte schapen sluiten we uit of proberen we wit te maken en het hardst blatende schaap krijgt de leiding. Maar ja, het blijft een schaap. Met alle beperkingen van dien.
Uiteindelijk gaan we dan toch op zoek naar herders. Wanneer blijkt dat herders niet meer bestaan dan zoeken we iets vergelijkbaars. De kans is groot dat we dan terechtkomen bij wolven in schaapskleren. Die beschermen ons in eerste instantie tegen de wolven van buitenaf om zich vervolgens lekker te goed te doen aan de kudde. Voor wat hoort wat niet waar?
Waarom de herders zo dom zijn of waren? Vooral omdat ze dachten dat schapen die zich technisch zo goed ontwikkelden veel meer vrijheid aankonden. Ook de wat mindere schapen zoals lammetjes en hele oude of kreupele schapen. Ze gingen van het ene uiterste naar het andere. Eerst hielden ze de schapen streng in de kudde om ze later geheel vrij te laten. Beide bleek niet te werken. En die schapen maar blaten. Om gek van te worden.
Dat is ook een beetje het probleem van de schapen. Op een zeker moment denken ze het zelf wel te weten. En uit hun geblaat kun je niet goed opmaken of dat ook echt zo is. Wat wel zeker is: Blaten doen ze altijd, behalve wanneer ze eten of slapen. En dat blaten is vaak zo irritant dat zelfs goede herders het evenwicht in de kudde maar moeilijk weten te bewaren.
Eigenlijk zou je schapen moeten hebben die zich bewust zijn van hun beperkingen. Maar ja …….
Rob Franse, 24 januari 2018