The Two Popes. Learnings for boomers!

The Two Popes is een absoluut briljante film met dank aan de dialoogschrijvers en aan beide hoofdrolspelers. De film is niet alleen zeer onderhoudend maar bovenal een les, misschien wel een wensdroom, voor alle boomers (geboren tussen ongeveer 1946 en 1964 en nu dus tussen de 76 en 58 jaar oud ofschoon meningen over de exacte periode verschillen ).

Deze twee pausen stammen uit een eerdere generatie. Een generatie met hun eigen manier van oud worden waarvan de babyboomers al lang geleden zeiden: ‘zo willen wij niet oud worden!’ Ik moet zeggen dat de meeste babyboomers woord gehouden hebben. Ze worden anders oud. Maar of dat nou zoveel beter is?

De meeste boomers hebben het, gerelateerd aan eigenlijk iedere andere groep, zeer goed getroffen. Opgroeiend met jarenlange ongekende kansen en vooruitgang op bijna ieder denkbaar gebied kweek je in jouw eigen onbewustzijn aannames en verwachtingen die het Zwitserleven gevoel in vele gevallen ver te boven gaan. Op naar dat lonkende (pré)pensioen dus. Naar een oude dag die heel anders ingevuld zou gaan worden dan dat ouders en grootouders dat deden. Niet achter de geraniums in huize avondrood maar lekker actief mee blijven doen zonder dat echt te hoeven.

Inmiddels weten we dat er sinds 2008 een flink aantal kinken in die kabel zijn gekomen. Vervelend en lastig en extra moeilijk wanneer je in je jonge jaren relatief weinig tegenslagen gehad hebt en dus niet getraind bent om daarmee om te gaan. Extra lastig is het dat het merendeel van deze groep na de opvoeding nauwelijks meer tegenspraak heeft gekregen. Niet van ouders, niet van de eigen kinderen en nauwelijks van de generaties die daar direct achteraan kwamen.

Boomers proberen mee te (blijven) doen. Vaak gedwongen (later met pensioen en het salaris nodig hebben). Soms gedwongen door het eigen onbewustzijn dat nog steeds denkt dat er naar hen geluisterd moet worden (……). Bijvoorbeeld vanwege hun kennis en ervaring. En als derde -met regelmaat- ongedwongen maar gedreven door een enorme wens ‘om er nog steeds toe te doen’ en ‘er bij te horen’. Dat alles was immers het voornemen.

Dat meedoen blijkt vaak veel moeilijker dan gedacht. Niet alleen kwamen er de eerder genoemde kinken in de kabel (geen VUT, geen prépensioen, later met pensioen, tegenvallend pensioen, kredietcrisis, lage spaarrente, tegenvallende gezondheidszorg, covid, …….) maar de wereld veranderde bovendien razendsnel en blijft dat voorlopig ook doen. Leek de wereld van de groepen geboren tussen 1965 en 1985 nog redelijk op die van deze boomers, de wereld van de generaties Y en Z zijn volkomen anders. Op onderdelen zo anders dat deze voor vele boomers nauwelijks meer te begrijpen is. Mede daardoor zullen veel boomers de kritiek op hen, van de generaties Y en Z, nauwelijks begrijpen. Terwijl deze generaties meer dan een punt hebben met hun kritiek op de boomers!

De vraag dringt zich op, beste boomers, of jij -met jouw kwaliteiten, karaktereigenschappen en veroudering- nog mee kunt doen. Of jij nog mee kunt doen met andere boomers. Niet iedereen is hetzelfde en de een veroudert sneller dan de ander; zeker in het hoofd. Kun je meedoen met jongere generaties? Met een veranderende wereld die allang geen boodschap meer heeft aan ‘maar zo deden we het altijd!’

Kijk en luister aandachtig naar de prachtige dialogen tussen een oude paus en een bijna even oude kardinaal. Zie het gevecht wat ze voeren met zichzelf. Hoe ze proberen tot de juiste beslissing te komen. Zo knap. Zoveel zelfreflectie.

Hoe mooi is dit voorbeeld. Hoeveel mooier is dit voorbeeld dan het voorbeeld wat sommige, oudere, wereldleiders of politieke leiders geven. Sommige van deze leiders doen mij denken aan één van de definities van oorlog: ‘Gefrustreerde oude mannen die jonge mannen de dood in sturen’. Het hardnekkig vasthouden aan het eigen gelijk, ook wanneer dat bewijsbaar volstrekt onjuist is.

Dat hardnekkig vasthouden aan het eigen gelijk doet zich bij velen voor met het verstrijken der jaren. Steeds sterker. Vaak voorafgegaan door de woorden ‘ik heb er nog eens over nagedacht’. Maar dáár zit nu net het probleem: je moet er niet over nadenken maar over praten! En (dus) vooral luisteren. En niet alleen naar gelijkgestemden!

Hoeveel kwaad doet het als ouderen te lang blijven zitten? Ratzinger vroeg het zich af en trad af als paus. Maar Trump en Biden? Sommige onderwijzers, bestuurders en vrijwilligers? Wanneer is het tijd? Waarom is dit voor de meeste (top)sporters duidelijk en acceptabel maar voor hiervoor genoemden niet? Hoeveel kwaad doen ‘zittenblijvers’ zichzelf en hun directe omgeving aan? Hoeveel kwaad doen wij als boomers in het algemeen de generaties Y en Z aan? Wanneer je kijkt naar het stemgedrag van beide groepen dan zie je dat dit wel heel erg ver uit elkaar ligt. Met Brexit als meest afschuwelijke voorbeeld. ‘Mag’ je als oudere ‘tegen’ de wensen van jouw nageslacht stemmen? Moreel gesproken?

Als kind had ik bewondering voor oude indianen die vonden dat hun tijd gekomen was. Wanneer ze zelf vonden dat ze geen nut meer hadden voor de groep, dan gingen ze met hun oudste zoon naar een afgelegen plek om rustig en in vrede te sterven. Bewonderenswaardig. Als kind had ik respect voor mijn grootouders; ze gedroegen zich als grootouders. Met liefde, aandacht en respect voor mij. En ik voor hen. Hun aandacht en wijsheid had misschien wel te maken met het feit dat ze geen deel meer uitmaakten van de werkende bevolking. Ze hadden tijd om te reflecteren. Is dat een woord wat we nog kennen, dat reflecteren?

Waren mijn grootouders tevredener dan vele grootouders van nu?

Voorlopig denk ik nog wel even bezig te zijn met de vraag tot welk moment ik me waar mee bezig houd. Stap ik op tijd terug? Moet ik me nu al meer gaan bezig houden met tuinieren en lezen? Met schrijven? Met stomweg aandacht geven aan anderen zonder welke functie dan ook te bekleden?

Kan ik dat? Als eigenwijze en vrijheidslievende boomer? Als mens die er ook bij wil horen? Moet ik meer voorbeeld nemen aan eerdere generaties? Meer dan aan mijn eigen generatiegenoten? Moet ik meer gaan luisteren naar de generaties Y en Z? Echt luisteren? En er naar gaan handelen? Kan ik daar vervolgens vrede mee hebben? Echte rust vinden? Rust gecombineerd met er toch bij blijven horen zonder dat het leven in hoog tempo saai wordt?

Durf ik me te beperken? Bijvoorbeeld tot het mooi vertellen en overdragen van mooie verhalen? Ben ik op enig moment een oudere man die tot het juiste inzicht komt, passend bij ‘mijn’ leeftijd? Durf ik ‘m’n macht’ op te geven om er iets voor terug te krijgen wat ik nog niet ken?

Enigszins gekscherend zeg ik de laatste jaren dat ik ooit gewaardeerd werd om m’n energie en m’n kracht. En tegenwoordig omdat ik de juiste wijn met de juiste egards op het juiste moment schenk. Durf ik het aan om een volgende stap te zetten? En zo ja, wanneer?

Rob Franse, 26 januari 2022

Droeftoeters krijgen alle aandacht!

Daarmee wil ik je niet op een idee brengen, maar het vaak en luidkeels met veel aplomb laten horen van opgeklopte eigen meningen werkt wél! Althans, voor diegenen die of aandacht willen of hun zin willen krijgen ‘op hun manier’. En dat zijn er nogal wat……. We hebben het dan over mensen die vanuit hun eigen gevoel een mening vormen zonder de ratio van henzelf of die van anderen te raadplegen. Stomweg om ‘mee te tellen’. Een zekere ‘macht’ te hebben of te houden. Iets wat een ultiem bewijs is van onmacht overigens. En een tekortkoming in het denken vanuit algemeen belang.

Het viel me pas echt op door een bericht over waterstof. Daar gaat de komende regeerperiode heel veel geld in geïnvesteerd worden. Maar omdat bijna alle politieke partijen het hierover eens zijn krijgt dat nauwelijks aandacht!! En je moet toch iets om als 1 van de 19 partijen gehoord te worden nietwaar.

Pardon!? Gaan we het alleen nog maar hebben over alle droeftoeters die hard genoeg schreeuwen? Gaan we in de media alleen nog maar lezen over die zaken waarover we het níet eens zijn? Over mensen die geen perspectief zien? (of hebben natuurlijk)…… Over ‘eigen waarheden’? Dát is wat er momenteel gebeurt. Zowel binnen de politiek als daarbuiten.

Zo praat je elkaar natuurlijk echt de put in. ‘Eigen waarheden’. Hoe droevig kun je zijn. Hou eens op! Leer te luisteren. Schuif je frustraties opzij. Pak de koe bij de hoorns. Zeg dat je het fout ziet. Geef toe dat je dingen zegt omdat je jezelf onvoldoende gezien voelt. Dat je helemaal niet uit bent op de beste oplossing voor iedereen zolang jíj maar gehoord en gezien wordt. Jij je zin krijgt.

Over ‘onvoldoende gezien of gehoord’ worden: Ook als het waar is dat er niet genoeg naar jou geluisterd wordt -wat ik niet uitsluit- geeft het je nog niet het recht om eigen waarheden of regelrechte onzin uit te kramen. Of de onzin van anderen te volgen. Het zou zomaar kunnen dat jij niet genoeg gehoord wordt doordat je teveel meningen hebt waarover je niet genoeg gelezen en/of nagedacht hebt.

Wat wil je eigenlijk: Gezien en gehoord worden of waardigheid?

Wil je ‘ergens bij horen’ of wil je ‘jezelf in de ogen kunnen kijken’?

Wil je vooruitkijken ‘vanuit rede’ of ‘vanuit emotie’?

Wil je als voorbeeld ‘het verleden’ (incl. zo deden we het toch altijd) of ‘dúrf je de toekomst aan’?

Kun je het streven naar ‘vooruitgang voor jezelf’ en de daarbij behorende bevrediging iets langer uitstellen of wil je de instant bevrediging van een paar minuten ‘social media’ of een ‘spelletje op je PC’ wat standaard eindigt met een ‘like’ of een ‘well done’?

En om het te chargeren: Wil je net als Republikeinse senatoren blind Trump volgen, met kans op macht, of wil je jezelf in de ogen kunnen kijken en iets betekenen voor ‘het hele land’?

Want vroeg of laat kijk je jezelf in de ogen. En dan ……

Rob Franse, 14 januari 2022