Er is een veel betere vorm. En misschien nog wel veel belangrijker: Aristoteles, Plato, het oude Carthago en de Romeinen wisten dit al. Ze waarschuwden zelfs tegen democratie. Democratie zou in hun ogen leiden tot het najagen van korte termijn belangen van de massa en van verrijking van een beperkt aantal volksmenners en demagogen.
Toen al! En ze hadden nog geen eens kranten, radio of TV. Laat staan dat ze beschikten over zaken als Facebook op hun mobieltjes. Toch is het of ze -Aristoteles c.s.- in de toekomst konden kijken en daar zagen waar referenda en slimme demagogie toe konden leiden. We zien de laatste jaren in toenemende mate leiders opstaan die de democratie gebruiken om een soort van dictatuur te vestigen, waarbij de stemmende massa uiteindelijk slechts gebruikt wordt als stemvee en waarbij tegenstanders –in het beste geval- uitgesloten worden.
Hun oplossing? De polis! Dat is een bestuursvorm waarbij goed geïnformeerde burgers op basis van gelijkheid en dialoog verstandige beslissingen nemen in het belang van alles en iedereen. Dus geen partijen, geen beslissingsrecht voor iedereen en geen beslissingsrecht op basis van afkomst. Op basis van vooraf afgesproken regels worden op deze manier de belangen van de niet beslissingsgerechtigden veilig gesteld.
Ik geef je op een briefje dat de ontevredenen die de laatste jaren op zogenaamd sterke mannen (altijd mannen) stemden dan veel beter af zijn.
Waarom we dan niet overgaan tot een polis systeem? Omdat een deel van de huidige politici hun macht niet kwijt wil en omdat velen van ons het korte termijn eigen belang (inclusief mogen stemmen op idioten) al te belangrijk vinden.
Maar toch, ik kan me zomaar voorstellen dat een goede polis (waarbij we het nog even moeten hebben over de grootte van de te besturen groep mensen) zomaar oplossingen kan vinden voor het immigratieprobleem, het groeiende ongelijkheidsprobleem en het milieuprobleem.
Dé grote vraag voor mij, ziende wat er met de democratie gebeurt, is hóe we die draai zouden kunnen maken. Dát we moeten draaien is voor mij geen vraag meer.
Rob Franse, 26 juni 2018