Hoe bevecht je de draak?
Wie is de draak en hebben we last van hem? De draak is het geheel van overheid, (juridische)regels, processen, formulieren, vastgeroeste structuren, management(technieken), aandeelhouders en RvC’s etc. Ooit hebben we die draak zelf binnen gehaald. En had hij nut. Maar zoals dat zo vaak met draken gaat, ze blijven maar groeien! En je krijgt er dus steeds meer last van, als je niet oppast.
Op zoek naar antwoorden kom ik de volgende tactieken tegen:
· We gooien alles over boord en stellen een verlicht despoot aan. Een soort Salomo. Het risico is echter groot dat dit verlichte despoot uitgroeit tot een nieuwe draak . Erdogan lijkt daar een goed voorbeeld van te zijn.
· Of we stellen een maximale grootte en maximale levensduur van een organisatie vast. De draak ontstaat namelijk vaak na enige tijd en bij voldoende omvang
· We bestuderen Machiavelli. Daardoor snappen we beter wat de draak beweegt (en kennis maakt macht). En misschien moeten we zelf ook wel wat machiavellistische trekjes overnemen. Beetje eng wel; lijkt toch een vorm van zelf afglijden.
· Vriendjes worden met de draak? Pfoeh. Het zal vast wel een tijdje goed gaan, maar er komt een punt waarop je dat echt niet meer wilt. Helaas kun je dan niet meer terug. In feite ben je nu een knechtje of slaafje van de draak.
· Zelf draak worden? In feite doen flink wat mensen dat. Maar of je jezelf dan nog in de spiegel kunt kijken?
· Jezelf en de jouwen beschermen tegen de draak? Prima natuurlijk, maar de jouwen zullen het toch ooit ook zelf moeten leren en doen. Bovendien: Er gaat nogal wat energie zitten in die bescherming. En een paraplu heeft niet het eeuwige leven.
· Tijdig de juiste zaken “scherp” maken? En voor die zaken voldoende tijd afdwingen voor overleg met de juiste mensen?
· Alle bureaucraten en managers vervangen door deskundigen? Een beetje het systeem van Duitse familiebedrijven en Amerikaanse universiteiten. Het werkt daar vrij goed, maar of wij Nederlanders, met onze afkeer van vakmanschap en hiërarchie, er iets mee kunnen?
· “Lagen” er tussen uithalen, net als stafafdelingen? Zodat deze geen eigen hofhoudingen worden?
· Überhaupt, tijdig, mensen breed (dus ook cultureel en ethisch, naast vak techniek) zo ontwikkelen dat ze zich gewapend weten tegen alle risico’s van de draak en zijn knechtjes? Dus ontwikkeling van kracht in plaats van macht?
· Deze goed en breed opgeleide mensen meer vertrouwen geven en minder regels? Vaak houdt de vakman genoeg van zijn vak om geen gekke dingen te doen
· Dus ook zorgen dat mensen niet vervallen in hedonisme en consumentisme (want dan ben je echt overgeleverd aan de draak!)
· Wat misschien kan door eerst de draak in onszelf (die we allemaal hebben) aan te pakken? Zodat je met gemak de nog wel bestaande draken kunt uitlachen?
· Nooit een goeie crisis verspillen?
En ondertussen probeert die draak z’n macht te houden. Met tactieken als “je hebt me nodig tegen de vijand” (tactiek van Poetin), “als je nu gewoon meedoet dan mag je met mij mee eten” (tactiek van vele managers), en zich richtend op narcisten, machtswellustelingen, gemakzuchtigen en hedonisten.
Tsja, die draak weet dat we ons allemaal tussen hebzucht en angst bewegen. En daar maakt hij handig gebruik van. Ook bij mij, helaas.
Vertel het me maar: Moeten we die draak inderdaad bevechten? En zo ja hoe? Of………
Rob Franse, 16 juni 2015
Met dank aan Bas, Paul en Arno