Heel onwerkelijk. Gelukkig heb ik er nog nauwelijks ervaring mee. Ik hoop ook dat dit zo blijft. ‘Mijn’ fijne wereld heeft op dit moment nog weinig last van die andere wereld. Hoe anders is dat op dit moment in bijvoorbeeld de VS? Hoe is dat voor sommige andere Nederlanders? Hoe was dat in de jaren ’30 hier in Nederland?
M’n grootouders hebben mij destijds veel verteld. Toch zou ik hen juist nu in deze weken willen vragen wat zij vinden van de huidige ontwikkelingen. Wat ze herkennen. Wat we nu moeten doen en wat juist niet. Wat ík moet doen en kan doen.
Ik las het artikel van Daniel Ziblatt over de langzame ondergang van de Weimar republiek. Helaas las ik niets nieuws. Ook geen enkele geruststelling. En al helemaal niet wat ik zelf wel of niet zou moeten doen.
Is las Paul Krugman die anders dan een paar weken terug de kans op het redden van de democratie in de VS inmiddels op 60% schat. Dat voelt voor mij een beetje als een opluchting. Iets wat zou kunnen gebeuren. Zonder dat ik er iets aan bijdraag trouwens.
Voor dit moment kies ik er voor om in mijn eigen vertrouwde wereld te blijven leven en die te onderhouden én te versterken daar waar mogelijk. Omdat ik me wat betreft die andere wereld onmachtig voel probeer ik me daar een groot deel van de dag, ook in gedachten, aan te onttrekken (maar me wel te informeren). Een betere reactie weet ik momenteel níet te verzinnen.
Ik noem het zelfbescherming en zelfs verstandig maar het voelt vooral onmachtig. Omdat dit niet lekker voelt verzet ik met regelmaat de zinnen. Ik maak een ommetje, een praatje en ik luister. In de hoop dat niemand me straks vraagt wat mijn bijdrage was wanneer die andere wereld onverhoopt toch mijn of onze wereld is binnen gekomen.
Rob Franse, 27 september 2025