Maand: juni 2024

Waarom we zoveel haast hebben? Eerlijk gezegd heb ik er geen idee van.

Maar wanneer je kijkt naar opgevoerde fat bikes, racende senioren op elektrische fietsen met oogkleppen op, de heerlijkheid om straks weer 130 te kunnen rijden, de zeer jonge leeftijd waarop vooral tieners zich al via hun I-Phones willen performen in plaats van lekker tiener te zijn dan kun je er niet omheen dat we haast hebben. En dat alles en iedereen daarvoor moet wijken.

De meest onbegrijpelijke vorm van haast is het direct, onmiddellijk en wel nu meteen raadplegen van ieder nieuw bericht op je telefoon.

Dat laatste is daarom zo onbegrijpelijk omdat alles gewoon op je telefoon blijft staan en je het later op een gepast moment rustig kunt bekijken. Dit in tegenstelling tot de belletjes van vroeger; je wist dat er iemand gebeld had maar je wist niet wie. En wat diegene van jou wilde.

Iets vergelijkbaars geldt voor al die racende tweewielers. Elektrische tweewielers geven heel veel comfort, je komt net iets eerder op jouw bestemming aan en je bent niet bezweet. Lekker. Maar om nog net iets eerder aan te willen komen door te gaan racen met alle risico’s van dien?

Veel erger dan al het bovengenoemde is dat je door die haast jezelf de mogelijkheid ontneemt om rond te kijken, anderen te zien of te spreken, te luisteren of ergens over na te denken. Wat een ongelooflijke armoede is dat!

Het is de armoede van geen aandacht hebben, geen aandacht krijgen en geen aandacht geven.

En dan verbaast zijn dat onze liberale democratie niet meer werkt. Liberale democratie kán helemaal niet werken zonder aandacht voor anderen. Het gaat niet om zo snel mogelijk en zoveel mogelijk voor jou. Het gaat om zo goed mogelijk voor ons allen. Het gaat niet om ‘meeste stemmen tellen’ of ‘de winnaar krijgt alles’. Het gaat er om dat de meerderheid ook rekening houdt met verschillende minderheden en dat minderheden zich enigszins aanpassen aan meerderheden.

Dat lukt dus niet wanneer anderen voor jou plaats moeten maken. Ook zij hebben recht op hun plaats.

Rob Franse, 21 juni 2024

Wederom las ik een rapport, deze keer van het CBS, over hoe enorm tevreden en gelukkig Nederlanders zijn. Zeker in vergelijking met mensen in bijna alle andere landen.

Gelijktijdig lees ik dagelijks in bijna alle media hoe slecht het met vele en grote groepen Nederlanders gaat.

Deugen die rapporten dan niet? Of zijn de berichten in de media ‘overdreven’? Of is er nog iets heel anders aan de hand?

Het eerste wat me te binnen schiet zijn de woorden van een kennis een paar jaar geleden: ‘Nou, ik ben ook wezen protesteren hoor. Dat was echt nodig. Zijn ze nu helemaal…… en gezellig dat het was!!’

Na die laatste zin bleef ik vol ongeloof stil. Zoals ik ook stil blijf na het lezen van weer een tevredenheidsonderzoek afgedrukt naast de zorgelijke uitkomsten van een enquête over bijvoorbeeld discriminatie.

• Zijn alle redacties en alle journalisten vooral op zoek naar slecht en zorgelijk nieuws? Net als politici die dat ‘beroerd’ en ‘alarmistisch’ verwoorden?
• Is onze onvrede vooral te verklaren uit ‘zorgen voor morgen’?
• Zijn we te verwend en weten we dat diep van binnen eigenlijk ook wel?
• Overdrijven we (ongemerkt) bij onderzoeken in (te) positieve zin?
• Helpt het misschien wel om overal commentaar op te geven?
• En in het verlengde: Lucht al dat commentaar ons op?
• Zijn de verwachtingen van vele jongeren en jong volwassenen veel te (onrealistisch) hoog en zo ja, wiens schuld is dat dan?
• Zijn we, zeker in de laatste 20 jaar, te veel geïndividualiseerd? Met aandeelhouders voorop?
• Hebben we stomweg veel te goede jaren achter de rug (hebben we boven onze stand geleefd) en is de huidige onzekerheid (?) daardoor heftig teleurstellend?
• Denken we door verschillende ontwikkelingen te veel dat de wereld maakbaar is naar ons persoonlijke ideaalbeeld? Kunnen we daardoor te weinig ‘dansen met omstandigheden’?
• Heeft de lockdown er voor gezorgd dat iedereen precies kon doen wat men zelf wilde? Binnen een heel kleine bubbel? En wil men nu dat iedereen zich daar op aanpast?
• Heeft de verlichting en de wetenschap ‘het mysterie’ van het leven te veel weggenomen? Gaat dat nu misschien een klein beetje terugkomen door de onvoorspelbaarheid van generatieve AI?

Marcel Proust schreef ooit: Het gaat om het aanschaffen van nieuwe ogen! Doen, zou ik zeggen. Kijk en luister! Wees een beetje nuchterder en minder verwachtingsvol. Niemand zit op jou te wachten wanneer jij grote verwachtingen hebt. Men wacht op mensen die naar vermogen willen bijdragen!

Rob Franse, 5 juni 2024