Het voedt de jaloezie, het zet aan tot hebberigheid en je wilt ‘ook’. Wat dat ‘ook’ dan ook is.
Nog erger dan gluren is sámen gluren om vervolgens te gaan ginnegappen. Je hebt samen iets gezien wat anderen lekker niet gezien hebben. Enne …… je hebt er samen zoveel plezier in dat je het toch graag met enkelingen wilt delen en wel op zo’n manier dat het die anderen jaloers maakt.
Of ik dat bij mezelf herken? Natuurlijk! Vooral de eerste keer is dat ontzettend leuk en spannend. Anderzijds geeft het een zekere schaamte en dat is maar goed ook. Vroeg of laat geneer je jezelf voor dergelijk gedrag. Tot zo’n 20 jaar geleden. Twintig jaar geleden begon het reality-tv TV programma Big Brother wat gevolgd zou worden door een lawine aan andere reality-tv. Je zou kunnen zeggen dat het er niets toe doet omdat je de TV toch uit kunt zetten, maar zo werkt dat bij velen niet. Velen willen het óók gezien hebben en men wil er over mee kunnen praten. Bovendien , wanneer iets gemeengoed is geworden (salon fähig) dan drukt dat de natuurlijk schaamte wat verder weg.
Dat gluren en vergelijken nam pas echt vorm aan met de komst van de smartphone, pas 10 jaar geleden! Je kon nu echt altijd en overal meekijken en vergelijken. Niet alleen maar naar gênante situaties, maar naar het complete ‘normale’ leven van bijna alles en iedereen. Sommigen noemen dat transparantie …….
Uiteindelijk neemt daarmee de interesse in gluren wellicht af, maar wordt het vervangen door iets wat veel sluipender, enger en onbewust zeer beïnvloedend is: de al dan niet opgepompte prestaties en leuke ervaringen van heel gewone mensen in jouw omgeving. Dáár ben jij, net als veruit de meesten van ons, niet tegen bestand. Je gaat vergelijken! Dat doe je niet bewust maar onbewust. Dat onbewustzijn van jou filtert bovendien op zo’n gekleurde manier dat jijzelf wilt voldoen aan het ideaal wat jij gedestilleerd hebt uit al die indrukken en vergelijkingen.
Het enge is dat jij je nu een ideaalbeeld hebt gevormd van wie jij moet zijn. Een aantal eisen waar jij aan moet voldoen. Het hoeft van niemand om je heen, maar jij ben ongemerkt gehersenspoeld. Je gaat er voor, zonder acht te slaan op de haalbaarheid van dit nieuwe doel.
Zou dit, zeker bij jongeren waarvan de hersens nog niet uitontwikkeld zijn en nog vol onzekerheden en verwachtingen zitten, kunnen leiden tot een te hoog verwachtingspatroon? En wellicht tot burn-outs? Zou dit kunnen leiden tot schaamte over jouw lijf waardoor je er zo veel mogelijk van wilt bedekken (topless zonnen is nagenoeg geheel verdwenen). Zou dit kunnen leiden tot echtscheidingen? Of tot het helemaal niet aangaan van relaties?
Een ‘normaal’ mensen leert, onder andere door tegenslagen, realistisch denkgedrag. Je bouwt weerstand op. Je ontwikkelt noodzakelijke waarden. Je wordt, godzijdank, een niet perfect mens. Maar wanneer je alleen maar voorbeelden ziet zonder tegenslagen? Wanneer je alleen maar mensen ziet met kennelijk goede posities en dito salaris? Ontwikkel je je dan niet tot een materialistisch, hedonistisch, narcistisch wezen met fomo wat het best te vergelijken is met rupsje nooit genoeg? Tot iemand die sombert over het eigen uiterlijk en het gemiste feestje?
Wist je dat je van de ‘verplichting’ om altijd blij te zijn zeer somber en ongelukkig wordt? Maar dat we elkaar bij het minste of geringste zeggen ‘doe eens blij!’ wat eigenlijk te dom is voor woorden. Blij zijn is prachtig, maar altijd blij zijn is op z’n minst verdacht, zo niet extreem oppervlakkig. Bijna net zo oppervlakkig als gluren om te delen en te ginnegappen.
Te hoog gestelde verwachtingen leveren al te gemakkelijk teleurstellingen op. Wanneer dat ook nog gekoppeld is aan een gebrek aan ontwikkelde waarden dan is een eeuwige vlucht naar voren het eerste gevolg en totale ontreddering het volgende gevolg wanneer blijkt dat posities, geld en hedonisme nog vluchtiger zijn dan ooit gedacht. Probeer dan nog maar eens terug te vallen op niet ontwikkelde waarden…… En dat begint allemaal met gluren en vergelijken.
Rob Franse, 17 september 2019