Stel nou eens dat je iemand een beetje kent. Misschien wel eens de hand hebt geschud of zo. En stel nou dat zo’n iemand wel eens heeft verteld over zijn of haar werk. Een onderwijzeres over de mate waarin ze te pas en te onpas wordt geconfronteerd met veeleisende ouders. Een huisarts die in de nachtdienst geconfronteerd wordt met klachten die best tot de volgende dag kunnen wachten. Een wegwerker die altijd maar middelvingers ziet. Een welgestelde ondernemer die 80 uur per week werkt en blijkt enorme risico’s te lopen. Een moeder die altijd migraine heeft met 2 adhd kinderen.
En stel nou eens dat jouw kind bij die onderwijzeres in de klas komt. Dat jij weet, met je kleine akkefietje om elf uur ’s avonds, dat je alleen bij díe huisarts terecht kunt. Dat betreffende wegwerker precies bij die omleiding werkt waar jij langs moet. Dat jij zaken wilt of moet doen met precies die ondernemer. In de rij staat te wachten achter die chagrijnige moeder…..
Vlotte kans dat je begrip hebt. Of dat je jezelf in ieder geval even inhoudt of bedenkt. Je in ieder geval niet ongemanierd opstelt. Laat staan onbeschoft.
Vlotte kans dat jij je opstelt als medemens en keurige burger. Zelfs wanneer je er aan gewend bent om normaal gesproken een veeleisende consument te zijn. Een consument die meent rechten te hebben op het onderste uit de kan tegen de laagste prijs en wel nu!
Het is niet zo gek wanneer jij zo’n consument bent. Je bent er immers aan gewend dat de aanbieder van de dienst of het product een anonieme instelling is. Een instelling die zo zou moeten handelen als jij wenst. Dat is nog eens erger geworden doordat veel instellingen steeds groter en onpersoonlijker zijn geworden. Wanneer je al een mens spreekt dan is het een onbekende en telkens weer is het een andere onbekende. Vaak weet je niet eens hoe iemand er uit ziet. Je regelt je zaken immers telefonisch. Of wie weet digitaal. Je bent ook steeds makkelijker geworden in jouw kritiek; de andere kant ziet of hoort je toch niet. Misschien weet die andere kant wel niet eens wie jij bent. Dat heeft natuurlijk ook z’n voordelen. Je bent al bijna op het punt aangekomen om dan ook maar lekker anoniem ongebreidelde kritiek te spuien. Misschien wel ongemanierd. Of onbeschoft……..
Ongemerkt zijn we allemaal anoniem geworden. Er zit zo veel tussen de maker van het product of dienst en de uiteindelijke afnemer dat de gehele laag er tussenin gezien wordt als in het beste geval bureaucratie en in het slechtste geval als een ‘iets waar je jouw complete frustratie en agressie op kunt loslaten’.
Jij bent immers die heilige consument die koning en keizer tegelijk is. Iemand die onmiddellijk op de wenken bedient dient te worden. Een prins en prinses tegelijk. Dat gaat zo ver dat je voor je gevoel gekleineerd wordt of dat jou onrecht wordt aangedaan als het niet precies zo gaat als jouw ego dat verwacht.
Mijn wederhelft en ik gaan al jaren graag uit eten. Zelden hebben wij slechte ervaringen ofschoon wij zeer kritisch zijn. Ik ken mensen die bij ieder restaurant slechte ervaringen hebben… Ik weet precies hoe dat komt: Wij stellen ons op als gasten die de bediening en de kok willen kennen. Zij zijn consumenten die perfect bediend willen worden.
Het is de tragiek van een egalitaire maatschappij die plichten en gunsten heeft ingeruild voor rechten. Anonieme rechten. Rechten die ‘uitgebuit’ worden. Het was niet zo bedoeld. Het idee was nobel. Maar helaas voor velen een stap te ver en te moeilijk.
Helaas moet ik vaststellen dat de meesten van ons steeds meer de draai hebben gemaakt naar die anonieme ongemanierde consument. Weet wel, uiteindelijk is het toch altijd zo dat je krijgt wat je geeft……. ook als je ‘onbekend’ bent.
Rob Franse, 31 juli 2019
Leuk voorval vandaag. Ik ben net terug van vijf weken vrijwilligerswerk op Zanzibar. Netjes de Volkskrant digitaal on hold gezet, zoals ik ook een paar keer digitaal geklaagd heb over de te late bezorging. Mijn bezorger, een volronde gekleurde man, waarop alle vooroordelen over gekleurde mannen van toepassing zouden kunnen zijn, trof ik een keer toen ik vroeg onderweg ging en hij te laat was. “Oh, u bent de man van 116, u gaat altijd vroeg van huis, sorry het lukt me niet altijd hier op tijd te zijn”. Sindsdien weet ik uit welke richting hij komt en pik ik de krant soms bij hem op. Vandaag hoor iemand roepen en zie dat hij het is. Ik fiets even terug: “Waar was u, ik heb nog een paar gratis exemplaren in de bus gedaan, maar die raakte helemaal vol, Zaterdag heb ik toch nog even de weekendbijlage erin gepropt. Fijn dat u er weer bent. Een praatje over vrijwilligerswerk in Afrika en zijn Congolese afkomst en ik voelde me weer helemaal thuis.
Móói Bram!!
Een kernachtiger voorbeeld is bijna niet denkbaar.