Intuïtie of gemakzucht?

Volg je intuïtie! Maarre….. waarom eigenlijk? Omdat je daarmee de beste beslissing neemt of omdat het zo lekker gemakkelijk is?

Vorige week had ik het over beredeneren en argumenteren op basis van opgedane kennis, kunde en ervaring. Over goed geïnformeerd zijn en hoe moeilijk dat is. Wanneer je daar bovenop ook je intuïtie gebruikt dan zou je wel eens tot heel goeie beslissingen kunnen komen. Dan heb je het over ontwikkelde intuïtie. En dat is topsport zoals mijn vriend Tjerk pleegt te zeggen En hij heeft gelijk!

Topsport is wat mij betreft heel veel trainen gekoppeld aan het leren omgaan met tegenslagen. Je toets dan als het ware jezelf keer op keer en weet uit ervaring dat je er weer bovenop komt. Vanaf dat moment is intuïtief denken en handelen vaak buitengewoon nuttig. Maar niet eerder dan op dat moment. Wanneer je intuïtief handelt vóór dat moment dan doe je dat op basis van een onervaren gevoel en komt het dicht in de buurt van gemakzucht.

Nou is gemakzucht een heel nuttige drijfveer, naast angst en hebzucht, om de simpele reden dat je bij een absoluut gebrek aan gemakzucht uitgeput raakt. Je moet van tijd tot tijd zowel lijf als geest echt rust gunnen. Maar neem dan ook echt rust! Denk op zo’n moment niet dat je op basis van onervaren intuïtie en/of gevoel besluiten kunt nemen. Stel besluiten dan stomweg even uit. Wacht met handelen. Informeer je eerst goed!

Wat mij betreft heb je dus zowel ontwikkelde als primitieve intuïtie. Waarbij die primitieve intuïtie een heel enge valkuil is omdat je het meestal niet in de gaten hebt. Er komt immers zoveel op je af in deze complexe maatschappij dat je niet overal over na kúnt denken. Terugvallen op gewoontes en op ervaring is dan een prima remedie. Nog beter is het wellicht om het stomweg even aan een ander te vragen. Aan iemand die het wel weet of zou kunnen weten. Eerlijk te zegen dat je het (nog) niet weet. Hulp in te roepen.

Op dat gebied gebeurt er iets geks. Zo’n veertig jaar geleden was het volstrekt normaal om hulp in te roepen. Om dingen te vragen. Als vestigingsmanager bij een bank kreeg ik veel vragen. Huisartsen kregen veel vragen. Studenten vroegen elkaar en hun docenten om hulp en raad. Heden ten dage zie je vooral veel jongeren (dertig minners…) volstrekt individueel opereren. Een groot deel van die groep meent het allemaal zelf te moeten kunnen waarbij zij zeer hoge verwachtingen en eisen aan zichzelf stellen. Je kunt op je vingers natellen dat dit bij flink veel jonge mensen fout gaat.

Nou horen er ook dingen fout te gaan. Je leert er van en je leert vooral je weer te herstellen en weerbaar te worden. Intuïtief weet je dat je hulp in moet roepen. Helaas gaat het daar momenteel vaak bij velen fout. Het kuddedier mens weet in dat geval onvoldoende een beroep te doen op (het juiste deel) van de kudde. Komt dat wellicht doordat diezelfde kudde er tot dat moment alles aan gedaan heeft om maar niets fout te laten gaan? Om nooit tegenslagen te hebben? Om jou de gedachte mee te geven dat jij alles kan en geweldig bent?

In dit geval laat intuïtie je dus in de steek. Dat is ook logisch omdat je de ervaring van tegenslagen mist. Maar of je dat tijdig in de gaten hebt?

Rob Franse, 11 juli 2019