Daarbij is het midden trouwens ook niet zaligmakend of zieltogend. ‘Amor Mundi’ schreef Hannah Arendt al, ‘Hou van de wereld’. ‘Amor Fati’ schreef Friedrich Nietzsche, ‘Omarm het lot’.
Ik stel me voor dat ik plotseling interim trainer ben van een team waar de linkerflank en de rechterflank elkaar van alles verwijten, waarbij het midden bijna niet aan bod komt. Ik zou beginnen om duidelijk te maken dat links niet zonder rechts kan en dat je zonder midden al helemaal niet verder komt. Je hebt elkaar nodig om? Precies, om een goed spel te spelen en om, als het even kan, te winnen; dat maakt het meestal nog leuker. ‘Houden we allemaal van dit spel’? En ‘accepteren we dat er over links wat al te creatief gedaan wordt en over rechts wat te direct’? Samengevat: Houden we van de wereld (van het spel) en omarmen we het lot (van zowel de linkerflank als de rechterflank en omgekeerd)? Mooi zo. ‘Sla het midden daarbij niet over want dat is je cement’!
‘Nog één dingetje’, ‘Diegene die ik op het veld nog dingen hoor roepen als ‘rechts denkt alleen aan zichzelf’ of ‘links lult alleen maar links maar vult rechts’ kan vertrekken.
Meningen zijn mooi, maar zonder onderbouwing en doordachtheid heb je er niets aan. Vooroordelen zijn sowieso níet mooi. Op het veld gaan we lekker samen die wedstrijd spelen welke we de naam ‘wereldspel’ meegeven en waar we samen van gaan genieten. Na de wedstrijd hoef je echt niet allemaal elkaars vriendje te zijn en hoef je heus niet bij iedereen op schoot te kruipen, maar je valt elkaar niet af! Zeker niet tegenover journalisten die daar al te vaak naar op zoek zijn. Wanneer je het er niet mee eens bent dan kom je bij mij en dan praten we er in alle rust over, met begrip voor jouw emoties. Bij voorbaat moet je wel begrijpen dat ik maar 11 man kan opstellen van de 15. Je hoeft het met mijn beslissingen niet eens te zijn maar je eerbiedigt ze wel. Daarnaast kun je natuurlijk altijd naar het bestuur stappen wanneer je vindt dat je er met mij niet uitkomt; of omdat ik het gewoon slecht doe in jouw ogen.
Vergelijk dit spel eens met de gewone wereld: We willen allemaal prettig wonen in een goeie omgeving. We willen allemaal voldoende geld hebben en sommigen wat meer. Iedereen wil gezond zijn en bij ziekte geholpen worden. Bij ouderdom willen we niet afgeschaft worden. Niemand wil in ongezonde stank leven. In die gewone wereld willen we hetzelfde als op het veld. Niemand is tegen een goed milieu, niemand is tegen voldoende huizen en goede verbindingen. Niemand is tegen goede opleidingen. Waar we wel tegen zijn is ‘te veel of te weinig, te duur of oneerlijk verdeeld’!
Wederom denkend aan dat team waar ik als coach voor sta: Te veel spelers van buitenaf werkt niet. De ene ernstig bevoordelen ten opzichte van de ander werkt ook niet. Minder getalenteerden ook laten spelen is heel normaal, ofschoon dat misschien beter past in een ander team (de waardering zal er niet minder om zijn). Mensen er bij halen en ze vervolgens niet laten spelen kan niet. Net zo goed als dat ze niet de plaatsen van anderen zomaar kunnen innemen; of de regels even zelfstandig kunnen veranderen of aan de laars lappen. Accepteer de regels. Een kleiner veld willen we niet. Uitbreiding van de velden is moeilijk, dat snappen we allemaal. En nee, we kunnen niet allemaal in dezelfde competitie spelen. Maar dát we allemaal kunnen spelen mag duidelijk zijn en moet altijd mogelijk zijn.
Ik wil maar zeggen: Ook diegenen met een afwijkende mening moeten op z’n minst gehoord worden. Zonder predicaat ‘ik luister wel naar jou maar!…..’ En na dat aanhoren dient er ook minimaal een antwoord te komen. En bij voorkeur een oplossing (waarbij niet iedere oplossing iedereen zal bevallen).
Laat ik nog één stap duidelijker zijn: Voorstanders van Zwarte Piet zijn niet slecht. Tegenstanders ook niet. Uiterst links is niet slecht, net als uiterst rechts. Mensen die bij voorkeur alleen met (andere) witte mensen omgaan zijn niet slecht. Net zoals dat geldt voor Marokkanen. En voor homofielen. En voor wie al niet meer. Voorkeuren mogen! Zolang het maar niet leidt tot demonisering….. Niet leidt tot racisme en uitsluiting. Niet leidt tot elkaar überhaupt niet meer aanhoren of met elkaar in gesprek gaan.
Je mag het hartgrondig met elkaar oneens zijn. Dat is zelfs prima. Precies om die reden bestaan er algemene fatsoensnormen tot etiquette aan toe. Allemaal bedacht om met elkaar in gesprek te kúnnen gaan!
Amor Mundi, Amor Fati, blijf binnen de fatsoensnormen (ook als dat in jouw ogen gaat ten koste van jouw vrijheid van meningsuiting), wees een heer (of dame), begrijp waar je over praat (gebruik bijvoorbeeld de ‘Van Dale’), vórm je mening (lees anders denkenden), tóets wat je denkt aan de mening van anderen, lees (vooral van anders denkenden) luister oprecht en geef antwoord. Mij helpt het daarbij om dat te doen in een Bourgondische omgeving, maar als jij het liever in de natuur doet of in een coffeeshop is dat natuurlijk ook prima.
Fatsoenlijk luisteren en antwoorden brengt mij in ieder geval vaak een heel eind.
Rob Franse, 8 april 2019