Maar gelukkig hebben we nog ome Jan! Hoewel….. Jaren geleden, ik werkte nog voor dé bank en we hadden nog geen participatiemaatschappij, voorspelde ik naar aanleiding van de digitalisering in combinatie met veel minder adviseurs die face-to-face in een kantoor te bezoeken zijn, een steeds belangrijker wordende rol van ome Jan!
Ik heb me vergist. Helaas. De digitalisering heeft inmiddels zulke vormen aangenomen dat ome Jan ook niet meer kan helpen. En dat, lieve lezers, is ernstig! Nee, niet voor jou. Alleen al het feit dat je dit artikel leest betekent dat jij jouw weg nog wel weet te vinden. Neem ik even aan…. Maar steeds meer mensen weten de weg níet meer te vinden in het oerwoud van websites met FAQs. Websites en FAQs (Frequently asked questions) doen me steeds meer denken aan een sneldichter van decennia geleden die op de bühne riep ‘roept u maar’. Maar wat er ook geroepen werd, hij reageerde steevast met ‘hoorde ik daar Ajax?’. En daar ging ie. Jouw onderwerp zou niet aan bod komen.
Precies dat probleem ervaren velen van ons bij vele instanties, ook en misschien wel vooral bij (semi-)overheidsinstellingen. We krijgen niemand te pakken die ons écht kan helpen. En ik vermoed zomaar, op goede gronden, dat die mensen die echt zouden kunnen helpen er niet meer zijn! En dan loopt ook ome Jan vast.
Zo zijn niet alleen vele minder vaardige mensen (laaggeletterden, lager opgeleiden maar ook vele ouderen die het niet meer bijbenen) dolende, maar ook alle ome Jannen (ome Jan staat voor de alleswetende en alles oplossende oom die vroeger in elke familie rondliep).
Was het ooit anders? Nou en of! Tot zo’n 10 jaar geleden had bijna ieder bedrijf en iedere instantie voldoende deskundigen. En de betere adviseurs/verkopers/service medewerkers wisten die deskundigen feilloos te vinden! Toen kon ome Jan jou dus ook helpen!
In snel toenemende mate worden we in de steek gelaten. Dat is bijzonder ernstig. Steeds vaker zie ik vooral vrijwilligers proberen om deze lacune op te vullen. Dat is mooi, maar het zal ook hen niet lukken wanneer bedrijven en instanties geen ervaren (!) deskundigen meer hebben.
Want laat ik daar heel duidelijk over zijn: Deskundigheid heeft (ook) heel veel te maken met ervaring. Met weten waar je wat en wie hoe vindt. Hoe je ‘dingetjes’ oplost. Denk daarbij als voorbeeld aan het personeel van de oude bejaardentehuizen. Ze kenden de bewoners, hun collega’s, het gebouw en de regels. Kortom: Ze kenden de weg!
Ik weet dat er zeer veel mensen zijn die graag de hulp in zouden roepen van een vertrouwde ome Jan. Of van een onafhankelijke die zich gedraagt als een ome Jan. Het is een rol die ik graag op me zou nemen; als vrijwilliger, als coördinator van vrijwilligers of als zelfstandige. Maar helaas: Ik ben er van overtuigd dat ook ik zal vastlopen op het simpele feit dat ik de (ervaren) deskundigen niet kan vinden. Simpelweg omdat ze er al te vaak niet (meer) zijn! En dat is triest voor ons allemaal!
Hoe nu verder? Ik kom niet verder dan, de les trekkende uit het laatste decennium, dat we héél zuinig moeten zijn op datgene wat we hebben opgebouwd. En op diegenen die dat vertegenwoordigen.
Dus ja, vernieuwen. Prima! Maar dat betekent niet dat je al het oude zomaar kan weggooien!!!!
Nog één vragen aan jullie, lezers: Hoe zou ik toch m’n ome Jan rol kunnen invullen?
Ik hoor heel graag.
Rob Franse, 27 februari 2019