Dag verzorgingsstaat. Welkom nieuwe tijden?

Dit wordt géén sombermansverhaal. Nog sterker, misschien geeft het wel een nieuwe kijk op een aantal zaken wat weer kan leiden tot acceptatie en berusting. Om van daaruit …… Was het niet Darwin die vertelde dat het best overlevende dier dat dier is wat zich het beste weet aan te passen? De omgeving en de ontwikkeling is grotendeels wat het is, hoe graag we dat ook zouden veranderen. Jammer en helaas. Leer er mee te leven en realiseer je dat leven een dans met de omstandigheden is.

Laten we beginnen met 4 mannen in blauwe pakken. Volgens mij was dat echt het enige waar ze het werkelijk over eens waren, die pakken. Zij krijgen als compliment dat ze het aandurven om samen een regering te vormen. Maar verder? En dat zijn dan nog de mannen die bereid waren wat punten uit te wisselen. In de 2e kamer en onder grote delen van de bevolking zijn er nog heel wat punten die niet uitgewisseld zijn maar die wél heftig leven. Die zullen blijven leven omdat het deze regering niet gaat lukken om duidelijk te maken waarom de keuze voor dít regeerakkoord gesteund moet worden.

Is dit democratie? Waarschijnlijk is het momenteel datgene wat er het meest in de buurt komt. Meer zou ik het niet willen en kunnen noemen. Die vaststelling is best zorgelijk. Het impliceert wat mij betreft ook dat de huidige maatschappelijke versplintering dermate groot is, dat meer directe invloed van ons burgers tot niets beters zal leiden. Het zou slechts tot meer gekrakeel en boosheid leiden. Met als voornaamste boosheidspunten de gezondheidszorg, werkkansen, veiligheid en perspectief.

De verzorgingsstaat gaat er steeds meer aan. “Onbetaalbaar” volgens velen. “Onmenselijk” volgens vele anderen. “Zelfredzaamheid” is het credo, maar helaas, zelfredzaam blijken we beslist niet te zijn (iets waar bijna iedereen het wel over eens is maar dat niet zo maar –voor zichzelf- wil accepteren).

Heeft Oswald Spengler, schrijver van het beroemde en beruchte boek ‘De ondergang van het Avondland’ dan toch gelijk? Durven we politiek incorrect te zijn en te lezen wat hij schrijft? En daarvan te leren? Is het waar dat we religie, kunst en eer daadwerkelijk hebben ingeruild voor technologie en kapitaal? Heeft hij gelijk dat democratie in de loop der jaren zichzelf uitholt en daarmee onwerkbaar wordt? Vrij vertaald: Gaan we van de democratie en de verzorgingsstaat met idealen naar het pragmatisme van ‘sterke’ leiders en de macht van kapitaal waarbij we ons tevens verlaten op de kundigheid van technologie en slimme algoritmes? Is het misschien al zo ver?

Bedenk daarbij het volgende: Mijn leeftijdsgroep is zeer gevormd door de jaren ’60 en de verworven vrijheid. Ik vond het geweldig, maar of mijn ouders ook alles geweldig vonden? De huidige jonge generatie, zo blijkt uit vele onderzoeken, is een zeer gelukkige generatie. Misschien wel een generatie die juist heel gelukkig kan worden onder sterke leiders en baat heeft bij de effecten van slimme algoritmes. Terwijl ik, als oudere, huiverig ben. Net als mijn ouders dat in de jaren ’60 waren.

Jongeren hebben veel meer dan ouderen het vermogen om zich goed aan te passen. Te accepteren hoe hun omgeving er uit ziet en daar naar te handelen. Ouderen blijven veel vaker hangen in ‘die goeie ouwe tijd’ met al haar verworvenheden.

Zou het kunnen dat we in een overgangstijd zitten waarbij we moeten accepteren dat we ooit bijzonder mooie tijden hebben meegemaakt? Iets wat we moeten koesteren en waarvan we ‘moeten’ zeggen ‘misschien was het ook wel te mooi om eeuwig te kunnen duren’? Wanneer we met die gedachte de blik op de toekomst richten, dan komen we misschien wel op volkomen nieuwe vormen van zorgen voor elkaar. Anders maar niet noodzakelijk slechter. Op nieuwe vormen van staatsinrichting waarbij misschien wel blijkt dat via slimme algoritmes een aantal zaken beter te regelen is dan uitsluitend via een regering en/of een 2e kamer.

Nog een stap verder: Zou het mogelijk zijn dat we middels minder democratie en minder welvaart maar met slimme technologie meer welzijn en dus meer tevredenheid krijgen?

Ik zie het nog niet voor me en ik heb er ook best zorgen over. Anderzijds mag toch duidelijk zijn dat we met flink wat zaken op onze laatste benen lopen. Dan is het niet verkeerd om in ieder geval open te staan voor echte veranderingen en te stoppen met verzandende overleggen over onmogelijke regeringen, dramatisch stijgende zorgkosten versus een ernstig zorgtekort en betaald werk voor iedereen. Krampachtig vasthouden aan een langzaam zinkend schip geeft immers weinig hoop.

Wat we moeten doen? Luisteren naar de volgende generatie. Delen in hun hoop en vertrouwen en onze eigen rol daarop slim aanpassen. Al was het maar omdat we veranderingen echt niet tegen kunnen houden.

Rob Franse, 12 oktober 2017

Eén gedachte over “Dag verzorgingsstaat. Welkom nieuwe tijden?”

  1. Inhakend op je laatste alinea – nadat ik alle andere met instemming heb gelezen: ” en ook zelf nadenken en het gesprek aangaan met die jongeren.”
    Sinds enkele weken voer ik een intensieve discussie met mijn kinderen en hun partners via de email over onderwerpen als vluchtelingen en pensioenen. Andere onderwerpen (milieu, solidariteit, you name it) volgen. Ik vind die discussies fascinerend.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *