Wanneer geef je makkelijk geld uit? Wanneer je meer hebt dan nodig is en/of wanneer je weet dat er toch weer voldoende geld aankomt.
Wanneer geef je mínder makkelijk geld uit? Wanneer je het niet hebt, wanneer het onzeker is of er straks weer voldoende geld aankomt, wanneer je je geld wegzet voor een bepaald doel voor later of wanneer je bang bent dat je straks ergens geld voor nodig hebt.
In Nederland hebben we de laatste 10 jaar steeds meer geld gekregen (gemiddeld dan……). Echter, de zekerheid dat er morgen ook genoeg geld binnenkomt is gedaald, er moet voor meer zaken geld weggezet worden en de angst dat je straks ergens geld voor nodig hebt is zeer gegroeid.
Dus toegenomen onzekerheid en meer zaken waarvoor je eigen geld nodig hebt.
Een rekenvoorbeeld:
Stel dat je een inkomen hebt van 2000 Euro per maand, vaste lasten van 1100 Euro per maand en dat je een spaarrekening van 20.000 Euro tegen 5% rente wat 1000 Euro per jaar oplevert (83 Euro per maand). Vrij besteedbaar heb je dan 2000-1100+83=983 Euro per maand. We schrijven 2007.
Stel dat je inkomen ieder jaar met 2% gestegen is ,we schrijven inmiddels 2017, en dat je vaste lasten helaas ook met 2% per jaar gestegen zijn. Het sommetje wordt dan 2400-1320=1080 wat 180 Euro meer is (20%). De rente is helaas 0 in plaats van 83 Euro per maand waardoor je 180-83=97 Euro per maand extra hebt (dus geen 20% meer vrij besteedbaar maar 11% meer).
Wie je ook bent, je hebt nu te maken met de noodzaak om geld opzij te zetten omdat je een eigen huis wilt aanschaffen, je kinderen wilt laten studeren, je bang bent voor werkeloosheid, je bang bent voor je pensioen, je bang bent voor de laatste jaren voor je pensioen (op je 70e?), je bang bent voor de hoogte van je pensioen en de AOW en je bang bent voor bijkomende zorgkosten voor jezelf of je ouders…… Dat klinkt als veel geld dus ga je niet berekenen hoeveel je wel nodig zou kunnen hebben, maar je stelt vast dat je maximaal 250 Euro per maand opzij kan zetten; misschien wel moet zetten….
Wanneer je 250 per maand spaart tegen 0% rente dan levert dat na 10 jaar 30.000 Euro op. Vast niet genoeg, maar je hebt in iedere geval iets……….
Voor je vrij besteedbaar inkomen betekent dit dat je geen 2400-1320=1080 hebt, maar 250 Euro minder wat 1080-250=830 Euro per maand vrij besteedbaar betekent. 23% minder! Een teruggang in vrij besteedbaar inkomen van 23%! Daar kan geen (normale) salarisverhoging of rentestijging tegenop!
Wat we dus echt nodig hebben? Zekerheden!! Zekerheden die je vooral kunt bereiken middels goede collectieve voorzieningen voor bijvoorbeeld ouderenzorg, mantelzorg, gezondheidszorg etc. Dan hoef je niet alleen maandelijks veel geld opzij te leggen maar kun je ook een deel van je spaargeld (en misschien wel wat rente wanneer die weer stijgt) besteden. Consumeren zo je wilt. En zekerheden op het gebied van arbeidsinkomen of een basisinkomen (ook iets collectiefs).
De crux van mijn verhaal? Het gaat, zeker rekenkundig, niet om 2% meer inkomen of 2% minder vaste lasten. Het gaat om goede collectieve regelingen en andere afspraken op het gebied van levenszekerheid.
En weet je wat nou zo grappig is? Vanuit die gedachte zijn instellingen ontstaan voor collectieve verzekeringen, zijn er coöperatieve banken ontstaan en hebben we collectieve regelingen in het leven geroepen. We weten wat dat gedaan heeft voor onze welvaart…… De historie heeft laten zien hoe we welvaart opbouwen. De laatste jaren hebben we kunnen zien wat het áfbouwen van collectieve regelingen en zekerheden betekent………. Jammer!
Rob Franse, 6 september 2017