Jouw feit of mijn feit?

Je kunt er niet meer omheen de laatste weken. De feiten vliegen je om de oren. Net als waarheden. En alternatieve waarheden. Zojuist heeft het CPB de doorrekeningen van de politieke plannen bekend gemaakt: Feiten? Waarheden?

Al sinds mensenheugenis breken alle filosofen zich het hoofd over waarheid. En terecht. In dat kader is het uiterst merkwaardig dat we tijdens onze (school) opleiding nauwelijks iets leren over filosofie of over de verlichting. Het is dé manier om te leren omgaan met datgene wat we als feit of als waarheid beschouwen…….

Doen feiten er überhaupt toe? Ja en nee. Het is nuttig om te weten dat je stikt wanneer je te weinig zuurstof krijgt. Goed om te weten dat je nooit omhoog valt maar altijd naar beneden. Zinvol om te weten dat 2 meer is dan 1…… Zo zijn er nog een paar. Er zijn ook heel ingewikkelde feiten. Feiten waar jij en ik in het dagelijks leven meestal niets te maken hebben. Én er zijn feiten die we beschouwen als feiten maar eigenlijk voortkomen uit aannames en gewoontes. “Het is een feit dat ons begrotingstekort te groot is”. Of “Het is een feit dat er ook domme en luie mensen zijn”. Nog interessanter: “Zwarte Piet is niet discriminerend” of “Moslims geloven in een andere god dan Christenen”.

Vooral “feiten” die voortkomen uit aannames (en dat zijn er heel veel) worden ons veelvuldig onder de aandacht gebracht. En dan bij voorkeur in één hard cijfer met vier cijfers achter de komma…….. Denk aan: “Het gaat beter met de economie; een groei van 0,2%”. Maar wat is dat eigenlijk voor cijfer? En lezen we eigenlijk niet “Het gaat beter”? Om vervolgens te denken “Ik merk er niets van”?

Laten we de zaken eens omdraaien. Als mens kennen we noodzaken en wensen. Erg veel meer is er niet. Maar zelfs dan kun je discussiëren over wat “noodzaak” is. Wanneer je noodzaken en wensen vertaalt naar respectievelijk angst en hebzucht dan heb je de 2 belangrijkste menselijke drijfveren.  Vanuit angst en hebzucht, noodzaken en wensen redeneren we. En van daaruit proberen we anderen te overtuigen. Om te overtuigen komen we vervolgens met feiten. Feiten die bij voorkeur uitgedrukt worden in één hard cijfer (managers, politici en journalisten zijn er gek op). Vervolgens zijn het die “feiten”, die voortkomen uit wensen en noodzaken maar vooral uit aannames (!) waarmee we elkaar om de oren slaan. Feiten zonder verhaal!

Is het gek dat er dan een moment komt waarop er alternatieve feiten en waarheden ontstaan? En dat we die nog geloven ook? We zijn namelijk helemaal niet bezig met die feiten (ofschoon de discussie daar wel over gaat) maar veel meer en vooral met onze noodzaken en wensen. Maar daar vertellen we vaak niet goed over, laat staan dat er naar geluisterd wordt!

Wat we daarom zouden moeten doen? Tijd maken om te luisteren naar elkaars wensen en noodzaken. Echt luisteren. Dan klinken allerlei feiten plotseling heel anders. Misschien worden ze wel niet eens genoemd. De Zwarte Piet discussie  is misschien wel het beste voorbeeld. We putten ons uit met vragen als “wie wat is Zwarte Piet”. De vragen zouden naar mijn smaak moeten gaan over “Ik heb last van Zwarte Piet omdat” versus “Ik wil Zwarte Piet niet kwijt omdat”. En dan niet via demonstraties of via media maar gewoon, pratend en luisterend.

Mijn oproep: Stop met zinloze discussie over 0,03 % meer of minder. Stop met alles vertalen in cijfers (en die cijfers als feiten te zien). Daar mee doe je het geweldige nut van cijfers zeker geen eer aan. Vertel eerst wat je noodzaken en wensen zijn. Vertel, blijf vertellen. En luisteren!

 

Rob Franse, 16 april 2017

4 gedachten over “Jouw feit of mijn feit?”

  1. Rob
    Alternatieve feiten. Scherp blijven zoals in jouw reflectie steun ik . De natuurwetten zijn er evenals data. Alleen informatie is mensenwerk en subjectief. En dat verbinden aan verlangens.
    Er is een boek ” managers zijn ezels ” van Paul fentener van Vlissingen . Zijn besluitvorming bij SHV : een dag feiten en analyses , nacht slapen en dan op intuïtie besluiten. Kortom laat wensen / noodzaken passen in wat realistisch is .. een goede nachtrust en menselijke verbindingen kunnn bijdragen bij aan wat echt nodig is , geaard in de natuur ( want we blijven natuurlijk gewoon onderdeel van de natuur en staan er niet boven – of is dit geen feit 😉

  2. Tjerk,
    Ik ben het eens met Fentener van Vlissingen en met jou. Er zijn echter ook vele mensen die niet die vermogens of omstandigheden hebben. Die mensen hebben ook wensen. In een kleine omgeving zouden die mensen misschien naar FvV kunnen stappen en zeggen “wij ook; kun je ons helpen”. Maar die afstand is wat erg groot. De wensen blijven. En de enige die “luistert” is een boosheidsverzamelaar. Tsja…..

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *