Regula Aurea, het prachtige verhaal voor het nieuwe jaar?

Of we het nu over kerst, oud en nieuw of over de terugkeer van het licht hebben, voor echt iedereen is dit een periode van ommekeer. En bij een ommekeer is het goed om even stil te staan, te gedenken, te treuren en te vieren. Reflectie en introspectie. Achter ons laten wat achter ons gelaten moet worden. Soms met verdriet of wanhoop en soms met melancholie of vreugde. Achter ons laten en met hoop voorwaarts.

Hoe kan ik voorwaarts? Hoe kunnen wíj voorwaarts zonder dat dit anderen belemmert in hún voortgang? De laatste maanden heb ik zo veel geluisterd en gelezen dat het me met regelmaat duizelde. Vertwijfelde. Zó veel, vaak tegengestelde, meningen. Zo veel boosheid. Grimmigheid. Grote woorden verpakt in oneliners. Oprechtheid?

Vrij bewust luister ik tijdens het schrijven naar les Misérables, het schitterende verhaal van Victor Hugo over hoop en wanhoop. En over tegenstellingen. Het inspireert. Het brengt me terug naar andere tijden.

In andere tijden heeft men zo veel meegemaakt dat men er wel van móest leren. Moeten wij dan weer opnieuw leren? Of kunnen we van díe tijden leren? Van alle (oude) filosofen? Van alle religies en geloven? Is er iets gemeenschappelijks wat echt iedereen heeft geleerd? Iets waar iedere bevolking en ieder geloof het over eens is? JA!

Verbaast? Ik wel. Het antwoord is Regula Aurea. De Gulden Regel. Een leefregel die sinds de 7e eeuw voor Christus overal gebruikt wordt. Voor de meesten van ons bekend als “Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook de ander niet”. Voor moslims bekend als “Wens de mens, wat gij voor uzelf wenst, dan wordt gij een moslim”. Voor Joden als “Wat jij verafschuwt, doe dat ook je naaste niet. Dat is de hele Thora, de rest is commentaar. Ga heen en leer!”. Kijk ook maar eens op https://nl.wikipedia.org/wiki/Gulden_regel_(leefregel) voor andere geloven en filosofieën……

Al wat ons rest is dus de uitvoering van die Gulden Regel. En dus géén beschuldigingen of wraak  Dat zou niet zo gek moeilijk moeten zijn. Toch? We hebben er niemand anders voor nodig. Dat kunnen we lekker helemaal zelf :-).

Laat ik een heel simpel voorbeeld nemen: Wanneer je aanklopt dan wil je graag opengedaan worden. Maar doe jij voor iedereen altijd open? Nee, natuurlijk niet. Je klopt trouwens ook niet overal altijd aan. En als je opengedaan wordt dan pas je je aan. Toch? En wanneer je ziet dat het overvol is dan klop je niet eens aan….  Je probeert de gulden regel dus toe te passen als gever waarbij je verwacht dat de nemer hier wel eerst even over heeft nagedacht. Heeft nagedacht op een manier die jou past en die jij kan volgen.

Bovenstaande alinea kun je op bijna ieder (wereld)probleem toepassen. Daarbij kun je de ander wijzen op jouw waarden en normen. En dan is het voor jou onbegrijpelijk dat die ander dat niet begrijpt. Wanneer die ander over zijn waarden of normen begint dan begrijp jij het vaak niet. Soms liggen waarden en normen gewoon te ver uit elkaar. Soms heeft de ander zo’n probleem dat hij helemaal niet in staat is om naar andere waarden en normen te luisteren. Waarbij jij je dan afvraagt waarom het zo’n groot probleem is en waarom iemand het zelf niet even oplost.

Om de gulden regel, regula aurea, toe te kunnen passen is er (dus) wel iets nodig. Bij jou! Jij kunt alleen maar begrip opbrengen voor een ander wanneer je hem met enige regelmaat echt tegenkomt. Jij kunt alleen maar begrip opbrengen wanneer je met regelmaat de tijd neemt om écht te luisteren naar anderen én daar werkelijk, afgesloten van andere gedachten, de tijd voor neemt. Jij kunt jouw filosofie, overtuiging of geloof uitsluitend echt leven wanneer je dat jezelf niet alleen láát zeggen door anderen, maar wanneer je ook, zeer open, naar andersdenkenden luistert. Bereidt bent kritisch te luisteren, vooral naar je eigen overtuigingen. Denk aan René Descartes: “Ik denk dus ik ben” (en niet “Ik heb een mening of overtuiging dus ik ben”).

Welbeschouwd zie ik maar één echte oplossing: Zoek met regelmaat (wekelijks?) een plek op met zowel gelijkgestemden als met anders gestemden. Sluit je even af van je telefoon en je overtuigingen. Vergeet even dat je eigenlijk wilt hockeyen, voerballen, gamen of TV kijken. Neem de tijd voor een diep (!) gesprek! En ja, dat mag best even schuren. Verbied jezelf dingen te zeggen of te denken als “maak het niet zo moeilijk of gecompliceerd”. Dat is beledigend naar anderen en naar jezelf en kun je slechts dan zeggen wanneer het wel erg goed met jouzelf gaat. Ga niet naar elkaar op zoek maar probeer elkaar te vinden. Begrijp dat een hongerig iemand (dat kan ook honger zijn naar aandacht, een baan of gezondheid) minder goed kan luisteren (vrij naar Berthold Brecht).

Ik wil niet dat mensen die aan de verkeerde kant van de tweedeling leven mij zien als een vuile egoïstische kapitalist zonder normen. Ik wil niet dat een gelovige, van welk geloof dan ook, mij ziet als een hedonistische hond zonder eer. Ik wil niet dat een bully mij ziet als een gutmensch of dat een gutmensch mij ziet als een bully. Daarom moet ik soms even in gesprek. Met anderen en met mezelf. Een gesprek wat over meer gaat dan een prachtige fles wijn. Een gesprek wat soms schuurt en een ander wellicht ergert. Jammer dan. Ik heb het nodig. En daarna praat ik niet alleen over wijn, ik deel de wijn ook met jou en de jouwen.

Regula Aurea als basis voor ons allemaal? Stevige gesprekken en moeilijke schrijfsels, afgewisseld met de heel prettige kanten van het leven?  Ja, dan kom je wel in de buurt van wat de kerstdagen voor mij betekenen. En ach, dat ik het beide kanten op wel eens overdrijf, daarvan hoop ik dat je het mij, met een glimlach, vergeeft.

Mijn wens aan jullie voor het nieuwe jaar  is dat een ieder voor zichzelf in staat zal zijn om zowel het leven in het  algemeen belang, als het leven van de ander, als het leven van jouzelf in het juiste perspectief te zien en te zetten en daar zo veel als mogelijk van te genieten. Met Aandacht, liefde en kracht! Wellicht op weg naar een New Deal?

 

Rob Franse, 14 december 2016

3 gedachten over “Regula Aurea, het prachtige verhaal voor het nieuwe jaar?”

Laat een antwoord achter aan Richard Dijkman Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *