Hebben we nog een groot verhaal? De vraag wordt de laatste tijd door menig groot denker gesteld. En vaak wordt er achteraan gezegd “De politieke elite moet weer met een nieuw groot verhaal komen”. Of “Zijn we de verhalen moe?”. En ook “Wat is ons perspectief?” “Wat bind ons?”.
Maar kíjk dan toch.! Hét grote verhaal ligt niet alleen voor ons, we zitten er middenin! En dat verhaal zou je kunnen noemen “ VOOR IEDEREEN EEN BETEKENISVOL EN LEUK BESTAAN!”.
Sinds wanneer we daar middenin zitten? Sinds ca. 1965. Dus al zo’n 50 jaar. En als je bij 50 jaar de balans opmaakt, wat mij een mooi en terecht moment lijkt, dan moet je zeggen dat we onnoemelijk veel bereikt hebben met z’n allen. Wereldwijd! Zo hebben we al 70 jaar geen wereldoorlog meer gehad, is het ijzeren gordijn gevallen en het Maoïsme verdwenen. In veel landen hebben vrouwen enorm veel meer mogelijkheden dan ca. 40 jaar geleden, is het onderwijs zeker voor de onderkant van de maatschappij (naar woord trouwens) enorm verbeterd, is de gezondheidszorg beter dan ooit. Niet alleen de techniek, maar ook welvaart en welzijn zijn voor een veel grotere groep dan in het verleden een weldaad. Velen van ons leven in vrijheid, dat zou je soms bijna vergeten.
En ja, dat begon zo’n beetje rond 1965 vorm te krijgen. De jaren ’60 staan ten onrechte in geheugens gegrift als de tijd van hippies en flower power. Dat was een uitwas (maar wel een fraaie) van een kleine groep. Veel belangrijker was de vrije zaterdag, de auto, de wasmachine en de pil!
Zijn we er dan? Neen, we zijn er niet. Nooit. En op dit moment zitten we in een dip op vele gebieden. En misschien moeten velen van ons ook wel wat (al te hoopvolle) verwachtingen bijstellen. Verwachtingen die zeker sinds de val van de muur in 1989 wat al te gemakkelijk als voorschot materieel werden verorberd in de vorm van materialisme en hedonisme. Ik hoop dat je er van genoten hebt. Het was voor velen ook een buitengewoon mooie tijd, zo tussen 1990 en 2005.
Dus, omdat we er niet zijn en zelfs een dip beleven moeten we stomweg terug naar de hoop van de jaren ’60, maar dan mét nieuwe perspectief voor íedereen.
Dat begint met het herbenoemen en bevestigen van de grote idealen. Dus vrede, vrijheid, gelijkheid (of gelijkwaardigheid), welvaart en welzijn. Voor iedereen een betekenisvol bestaan gecombineerd met een “leuk” bestaan. In verscheidenheid met respect voor elkaars verschillende ideeën.
Als dát geen groot verhaal is…….
Maar helaas, het evenwicht is om vele verschillende redenen in de laatste 15 jaar steeds verder verdwenen. En dat is in de laatste 3 tot 5 jaar ernstig merkbaar ook! Dat is door niemand expres gedaan. Het is ontstaan en het heeft vele verschillende oorzaken. Dat streven naar herstellen van evenwicht, naar een betekenisvol en leuk bestaan voor iedereen, zou wat mij betreft de basis moeten zijn van álle beleid.
En ja, dat betekent dat we de basis van ons denken, ook ons politieke denken, het denken in werk en pensioen etc. in het kader moeten stellen van “betekenisvol en leuk voor iedereen”. Dat is een heel flinke paradigma shift. Dat is gedeeltelijk terug naar de jaren ’60. Maar dan mét al het reeds verworvene. Mét het leren van de sindsdien gemaakte fouten. Met alle nieuwe mogelijkheden van bijvoorbeeld de techniek en de digitalisering.
En misschien betekent het wel meer gaan denken in vertrouwen en minder in (doorgeslagen) controle. Wél in overleg gaan met het soort mensen en partijen waar we nu níet mee overleggen. Minder denken in efficiency en meer denken in volledige en betaalde werkgelegenheid. Meer de mens centraal en minder de cijfers.
En nee, ik heb geen pasklare antwoorden op de uitdagingen van deze tijd. Wat ik wel heb is een Groot Verhaal waar ik in geloof. En waar ik voor wil gaan. En dat is vrede, vrijheid, gelijkheid (of gelijkwaardigheid), welvaart en welzijn. Voor iedereen een betekenisvol bestaan gecombineerd met een “leuk” bestaan. In verscheidenheid en met respect voor elkaars verschillende ideeën.
Als dat geen groot verhaal is……..
Maar ik geef graag toe dat het niet zo sexy klinkt en simpel lijkt als “het verslaan van de vijand”. En precies dat laatste is wat er nu wereldwijd gebeurt. We zien vijanden, we benoemen vijanden, we noemen ze internationalisering, Euro, Islam, Joden, neo-liberalisme, vluchtelingen en wat al niet meer. En we luisteren naar politiek en media die dit steeds weer benoemen.
We luisteren naar verhalen over schuldige vijanden in plaats van naar ons eigen Grote Verhaal. En daar wordt je niet alleen niet gelukkig van, het brengt ons ook geen stap voorwaarts..
Dat gezegd hebbende ga ik op zoek naar een politieke partij die het Grote Verhaal, of mijn Grote Verhaal zo je wilt, wil uitdragen en uitvoeren.
Ja ja, het leven is een zoektocht. Een reis. En dan kun je maar beter zorgen dat de reis aangenaam is.
Rob Franse, 12 mei 2016