“Problemen los je niet op door op dezelfde manier te blijven denken als de manier van denken waarmee je het probleem veroorzaakte”.
Maar helaas, deze wijsheid is al te vaak aan dovemans oren gericht. Zojuist hoorde ik dat de belastingverlaging door gaat, waardoor we (in ieder geval de werkenden) netto meer te besteden hebben. De gedachte is nu dat deze werkenden ook meer gaan uitgeven waardoor de economie zal aantrekken…..
Ik denk het zo maar van niet. We hebben het de laatste jaren vaker gezien, zogenaamde lastenverlichtingen. Of het laten vrijvallen van spaargelden. Wat doet de burger? Juist, hij zet het op een spaarrekening. Waarom? Vanwege alle onzekerheden in de huidige economie en wetgeving. De kans dat je straks echt geld nodig hebt vanwege werkeloosheid, zelf te betalen studies (van je kinderen), zelf te betalen zorg of ondersteuning voor je oude moeder is verdraaid groot. En de daarmee samenhangende bedragen zijn groot!
Stel nu eens dat ik er 1.000 Euro per jaar bij krijg. En me realiseer dat ik vanwege bovengenoemde onzekerheden 30.000 Euro in een potje wil hebben. Dan ga ik dus sparen. En dat geld onttrek je dus aan de economie. Aan de andere kant raak je 5.000.000.000 Euro “kwijt” om in de economie te pompen (Investeren? Werkgelegenheid? Zorg?).
Los daar van: Ik lees over heel veel verschillende problemen bij heel veel verschillende burgers. Maar wat ik nergens lees is dat werkenden niet rond zouden kunnen komen. Nog sterker: Ik lees wel dat veel werkenden problemen hebben met tijd, burn outs, chefs, doelstellingen, zorg voor kinderen, zorg voor ouders, zorg over de toekomst………..
Waarom is hier dan toch toe besloten? Ze zijn daar in Den Haag toch niet helemaal gek? Neen, inderdaad, ze zijn niet “helemaal” gek. Ze hebben zich “gefocust” op machtsverhoudingen, toekomstige verkiezingen, en aannames. Dat is iets heel anders. En wat ze niet doen is luisteren naar de burgers. Wat ze ook niet doen is samen nadenken over wat goed is voor Nederland. Men heeft het complete beleid gestoeld op een aantal economische modellen en cijfermatige afspraken. Zonder zich voldoende te beseffen of af te vragen hoe juist of hoe hard die cijfers zijn. Laat staan wat de effecten van deze cijferexercities voor effect hebben op de gemiddelde Nederlander.
Luisteren naar burgers, weten wat er onder verschillende lagen van de bevolking speelt en bovenal moraliteit en mededogen spelen helaas hoegenaamd geen rol.
Overigens zien we precies hetzelfde gebeuren bij heel veel managers in welke organisaties, commercieel en niet commercieel, dan ook.
Nu wordt het pas echt merkwaardig. Heel veel Nederlanders hebben geen vertrouwen in welke overheidsinstantie dan ook. En hebben ook al geen vertrouwen in de gemiddelde manager of leidinggevende. En omdat ik weiger te geloven dat al deze mensen of achterlijk zijn of dat ze geen enkele moraliteit hebben (of een combinatie van beide), moet er dus iets anders aan de hand zijn. Maar wat is dat dan?
Eerst nog één stap verder: Wij mensen zijn, wanneer we in groepen functioneren of samenleven, vaak heel goed in staat om prima met elkaar overweg te gaan. En: Hoe meer de andere mens in ons directe gezichtsveld is, hoe meer dat “best wel een redelijk iemand blijkt te zijn”. Ook interessant: De meeste Nederlanders zijn best wel tevreden met hun eigen leven.
En toch hebben we in veel “organisaties” geen enkel vertrouwen. En vaak terecht, want vele deskundigen zeggen vooraf, tijdens en naderhand al dat “het fout zal gaan”. En ze hebben verdraaid vaak gelijk.
Dan kun je toch niet anders dan aannemen dat we de problemen moeten zoeken in de manier waarop veel organisaties functioneren? Evenals de mensen binnen die organisaties …….. Zou het zo kunnen zijn dat mensen, zodra ze op bepaalde plekken in de organisatie zitten “anders worden”. Of is het gewoon te veel? Of te moeilijk? Of……..? En, kan het misschien zo zijn dat ons probleem “democratie” eigenlijk een probleem “organisatie” is? Of “Mens in organisatie”?
Nou, daar over morgen meer………….
Rob Franse, 8 december 2015