Auteur: rob

En dan bedoel ik niet het twijfelen bij het oversteken of het twijfelen over een bruin of een wit brood met een rij klanten achter je wanneer jij net aan de beurt bent. Wat ik wél bedoel is de twijfel over goed en kwaad, over de richting, over geloof, over meningen en over “zeker weten”.

De laatste weken ben ik met regelmaat in gesprek met een goeie vriend die bezig is met het schrijven van een boek. Soms weet hij het even niet en stormt dan binnen met de woorden “Je moet me even helpen”. Of met “Ik heb iets geschreven en je moet er even heel kritisch op schieten”. Ik reageer dan met veel enthousiasme en kom met een reactie. Al pratend komen we iedere keer verder.

Sinds kort schrijf ik interviews voor de Historische Kring Maarssen. De redactie vroeg me laatst of ik het vervelend vond dat ze met correcties en suggesties kwamen. “Verre van!”, was mijn antwoord.

In beide situaties geniet ik van de gesprekken en de discussies. Samen op weg naar beter. Jezelf ontwikkelen. Zeker weten dat je het nooit echt zeker weet en dat het altijd beter kan. Voor altijd leerling blijven. En nu komt het gekke: Pratend over bovengenoemde situaties valt het ons op dat we uitzonderingen zijn. De meeste mensen willen helemaal geen commentaar maar bevestiging. Laat staan dat mensen zélf om commentaar vragen… Commentaar op wat ze maken lijkt al eng, commentaar op wat ze denken is vaak uit den boze en commentaar op hun gedrag kan al helemaal niet!

Volgens mij is dat jammer, om vele redenen. Het wordt echter dramatisch wanneer het om zaken gaat die velen héél zeker weten. En daar hebben we er nogal wat van: Religies, geloven –inclusief atheïsme-, opvoeden (of juist niet), managementstijl (een hele enge), politieke ideeën (brrrrrrr)…… En waarom weten we het zo zeker? Precies, uit onzekerheid, uit onkunde én omdat “zeker weten” zo lekker zeker overkomt. Het helpt ook fantastisch om ergens bij te horen. Lekker bevestigd worden en complimenten krijgen! Nou ben ik zelf ook niet helemaal vies van bevestiging en complimenten, maar het verveelt me erg snel. Geef ik daarom graag commentaar? Vráág ik daarom om commentaar? Gooi ik daarom graag een balletje op –wat sommigen “een bommetje leggen” noemen? Het is vast een deel van de reden.

De echte reden is dat je meestal stomweg kunt zien dat mensen het helemaal niet zo zeker weten wat ze zeggen, vinden en doen. Je ziet het aan de ogen, de lichaamstaal en het gedrag. Luister maar eens goed naar kerkleiders (van welke soort dan ook), politici en managers. En naar al die anderen die het zo zeker weten. Die anderen die van weer anderen zeker weten dat die ongelijk hebben. Zonder twijfel. En zo ontwikkelt niemand zich. We blijven lekker zeker weten wat we altijd al zeker wisten. Zeker weten dat “de anderen het fout hebben”. Geen ontwikkeling bij jou, niet bij jouw groep en niet bij de andere groep. Geen enkele toenadering, want zeker weten betekent je oren en ogen sluiten.

Ik snap wel waarom we niet willen twijfelen. Het komt niet alleen onzeker over, maar het helpt je ook niet in je carrière. Bazen en opdrachtgevers willen graag zeker weten dat jij hen 100% gelooft en volgt. Geen tijd voor twijfel! Vooruit moeten we. En waarom? Omdat het echte geloof van het merendeel van ons bestaat uit “vooruitgang”. Waarbij vooruitgang slechts uitgedrukt wordt in meer, mooier en vooral luxer.

Heb je je wel eens afgevraagd of daar een einde aan zou kunnen zitten? Aan die vooruitgang? Aan Díe (!) vooruitgang? Voor ons, als soort? Of denk je misschien “het zal wel, zolang ik maar vooruitkom”? Moeten we die “vooruitgang” misschien anders gaan definiëren? Kom je er ooit zelf achter dat “zeker weten” iets behoorlijk ‘doods’ is? Wat is de volgende stap? Is het “omarmen” van twijfel niet de allergrootste kans om verder te komen? Zowel samen als alleen?

Ik wil maar zeggen: Zie twijfel niet als een probleem maar zie het als een onuitputtelijke bron van kansen. Dan is twijfel zomaar méér waard dan zeker weten en niet langer vervelend. Het is juist een bron van creatie. Goed omgaan met twijfel is kracht en geeft in vele gevallen échte zekerheid; en anders gerede twijfel wat ook goed is. Denk daar maar eens over na! En deel je twijfels………

 

Rob Franse, 21 april 2017

Ik ga je uitleggen waarom. En daarna moet je zelf maar uitzoeken hoe en of je Facebook blijft gebruiken. Of iets vergelijkbaars. Facebook is slechts het topje van veel ellende. En het wordt erger!

Het leven is relatief simpel. Naast eten, drinken, een dak boven ons hoofd etc. zijn we vooral sociale wezens. Wezens die erkenning en waardering willen. Tot een groep of groepen willen behoren. Niets mis mee. Tot je gaat denken dat jij de koning of koningin bent natuurlijk. Dat was al een beetje aan het gebeuren met velen die geboren zijn na pakweg 1970 door toenemende luxe (je krijgt wat je wilt), kleinere gezinnen (alle aandacht van je ouders voor jou)en meer persoonlijke aandacht van onderwijzers, leraren en werkgevers. Stukje bij beetje gaat het al zo’n 45 jaar steeds meer om het individu en steeds minder om “wij”.

Dan krijg je in 2008/2010 een echte crisis. Lastig wanneer jij opgevoed en opgegroeid bent met het idee dat de hele wereld op jou zit te wachten. Normaal gesproken zou je dan wat meer inschikken en aanpassen. De onzekerheden zijn groter geworden. Samenwerking lijkt meer dan ooit nodig. Net als het bijstellen van je verwachtingen.

Maar dan is er zomaar Facebook. En vergelijkbare zaken. Een platform waarop jij je veel beter kunt profileren en voordoen dan je ooit in het dagelijks leven zou kunnen. Dat geldt vervolgens niet alleen voor jou maar ook voor alle anderen. We pompen ons zelf op! Weerwoord krijgen we niet meer want we zorgen er voor uitsluitend te maken te hebben met mensen die ons bevestigen. We trekken ons terug in die groep en worden telkens weer gevoed met een dagelijkse portie dopamine bij ieder vinkje en bij elke like.

En dan gebeurt het: Je komt ook mensen in het echt tegen! Face-to-face. En die mensen vallen tegen…. Nog erger: Jij valt hen ook tegen!! Teleurstellingen alom. En dat in een toch al onzekere tijd. Bovendien ben je nauwelijks gewend aan al die tegenvallers.

Ik zal je een geheim vertellen: Tegenvallers horen er bij! Veel tegenvallers zijn heel normaal. Daar leer je van. Je past je aan. Je stelt je verwachtingen bij. Of……. Je profileert je zelf nog leuker en gaat op zoek naar nog leukere mensen. Want die moeten er toch zijn? Dat laatste zie je meer en meer gebeuren. Meer met je neus in je mobieltje dan in gesprek met je omgeving. De schijnwereld van Facebook neemt de werkelijke wereld over. Niet bij jou natuurlijk, maar wel bij vele anderen. De onzekerheid en de twijfel groeien. Vervreemding van je omgeving. Je terugtrekkend in de omgeving van “gelijken”. Een fijne homogene nepgroep. Met veel afstand en onbegrip voor andere groepen. Ongedeelde waarden. Eigen waarden.

Misschien is ‘ramp’ een verkeerd woord en kunnen we het beter hebben over een moeras. Een moeras waar je steeds verder in wegzakt. Tot groot genoegen van de monopolisten achter Facebook en vergelijkbaren, de eigenaren van het moeras, die er echt alles aan doen om je in het moeras te houden maar je net niet te laten verzuipen.

Maar er is hoop! Vlak voor het moment van definitief verzuipen is de batterij leeg. En aan de rand van het moeras wordt een hand uitgestoken door iemand die jou niet ziet als koning of koningin maar als medemens. Die uitgestoken hand hoort bij iemand die jou plotseling als drenkeling ziet en niet als overgelukkige. De uitgestoken hand hoort niet bij die andere overgelukkige van het scherm maar bij een willekeurige passant die misschien wel net zo veel drenkeling is als jij. Zittend aan de rand van het moeras, nog stinkend van de blubber en ontdaan van alle glamour, kan er zo maar een gesprek ontstaan. Langzaam aan kan er zo maar waardering voor elkaar groeien. Nu maar hopen dat er geen opladers in de buurt zijn……

 

Rob Franse, 12 april 2017