Vrijheid en welzijn moeten NU in revisie!

Duurzaam welzijn en duurzame vrijheid voor iedereen begint bij welvaart (hoor Roosevelt in 1944). Zonder welvaart valt er immers niets te verdelen en kan er nooit vrijheid zijn.

Vrijheid en een gevoel van vrijheid kunnen alleen maar ontstaan door iedereen te betrekken en samen afspraken te maken die door het merendeel gesteund wordt en tevens voldoende recht doen aan anders denkenden. Of zoals Gandhi van zijn moeder leerde: Echte vrijheid vloeit voort uit verplichtingen.

Die afspraken moeten geborgd worden door de overheid én door onszelf op basis van de ratio én op basis van medemenselijkheid. Regels én fatsoen dus.

Omdat de ene nu eenmaal veel meer welvaart kan toevoegen dan de ander ontstaat er zonder herverdeling razendsnel een enorme tweedeling. Steeds opnieuw. De bevoorrechten genieten daar niet alleen van maar ze krijgen op die manier ook aanzien en macht. En bij sommigen afgunst.

Wat zou een reden voor de bevoorrechten kunnen zijn om hiervan een deel op te geven? Waarom was de VS destijds bereid een Marshallplan uit te voeren? Anderen in welvaart mee te nemen?

Wat wil de bevoorrechte terugzien voor deze (gedeeltelijke) herverdeling van welvaart, aanzien en macht? Van wie en hoe?

Op welke manier voelt dit voor alle partijen zowel rationeel als menselijk ‘goed’? Wat dus iets anders is dan alleen maar ‘ik ben wettelijk verplicht’ en doe dus zo weinig mogelijk of ‘ik heb er recht op’ en hou stomweg m’n hand op zonder tegenprestatie…..

Voorkom je daarmee het ‘dat maak ik zelf wel uit’, wat in sommige situaties stomweg het niet nakomen van democratische afspraken is en in vele andere situaties tenminste onfatsoenlijk maar hoe dan ook egoïstisch. Iets wat de vrijheid en het welzijn van (vele) anderen dus in gevaar brengt…..

Hebben we daarvoor wellicht vooral voorbeeldgedrag nodig van de bevoorrechten? Want als zij zich niet aan de afspraken houden waarom zou ik dan ??????

Of hebben we voorbeeldgedrag nodig van die personen en instanties die de wereld een beetje mooier willen maken en beter willen achterlaten ten behoeve van o.a. de volgende generaties? Mensen die meer denken over -desnoods niet erkend en bedankt- bijdragen zonder zich te veel af te vragen wat ze er voor terugkrijgen?

Waardoor de echte consumeerders, ik-wil-het-op-mijn-manierders en de ik-wil-ook-erkenningers zich misschien geroepen voelen om zich wat aan te passen? Wat flinker te zijn en minder te mopperen?

Waardoor de mijn-eigen-gelijkers minder naar bevestiging van demagogische media en leiders luisteren en meer kijken naar de perspectieven van met name jongere generaties en minder kansrijken? Meer gaan luisteren?


Steeds vaker merk ik dat ik als bevoorrechte (waar begint dat en waar houdt dat op?) meer moeite krijg om begrip te hebben. Ik zie te veel egoïsme en te weinig medemenselijkheid. Ik zie het bovendien erger worden. Niet alleen aan beide kanten maar aan alle kanten.

Ik zie het bij medemensen en overheden. Bij media en op social media. Luisteren gebeurt steeds minder en ‘boze’ meningen hoor ik steeds meer.

Waar te beginnen?

Ik las in een interview van Frank Mulder met de Vlaamse psycholoog Mattias Desmet dat zeer veel mensen vinden ‘dat het zo niet verder kan’, dat men moe is van vrijheid en ‘radicale veranderingen’ zou willen. ‘De massa’ zou meer technocratie en meer controle willen. Uitgevoerd door ‘een sterke instantie of persoon?’.

Betekent dit dat velen momenteel onbehagen en zelfs angst voelen? Zelf geen uitweg meer zien? Ik denk het wel.

Lijken we bereid om een deel van ons egoïsme, disfatsoen en negatieve vrijheisdenken in te ruilen voor fatsoen, algemeen welzijn en echte vrijheid? Of willen we dat een sterke persoon of instantie ‘de anderen’ daar toe ‘dwingt’?

Ja, ik maak me zorgen. En flink ook.

Maar ik heb ook HOOP!

Terugdenkend aan de verhalen van mijn grootouders over de crisis, de oorlog en de zeer moeilijke jaren daarna is het werkelijk ongelooflijk hoe een groot deel van de mensheid zich heeft weten te herstellen naar een onwaarschijnlijk niveau van welvaart, welzijn en vrijheid. Iets wat men SAMEN en democratisch voor elkaar heeft gekregen.

Vooruitkijkend naar sommige plannen ten behoeve van het milieu en het klimaat en naar datgene wat we al bereikt hebben (iets wat we altijd maar weer vergeten) zie ik een draai ten goede. Eindelijk. Belangrijker nog is dat ik een flink deel van jongere generaties op vele gebieden een draai zie maken naar meer inclusiviteit, een ander arbeidsethos en een andere ecologische voetafdruk. Nu nog zorgen dat we de noodzakelijke acties ook ‘leuk’ en individueel waardevol maken.

Resteert mijn eigen generatie. Een generatie die zo gewend geraakt is aan welvaart zonder beperkingen dat deze -mede gezien hun leeftijd- maar moeilijk kan veranderen. Een generatie die in 2050, wanneer vele klimaatdoelen gehaald moeten zijn, hoe dan ook veel kleiner van omvang zal zijn dan nu……….

Cynisch? Een beetje wel.

Anderzijds helpt het mij wel om meer te luisteren naar de wensen en noden van jongere generaties en wat minder naar het gemopper van mijn eigen generatie.

We staan NU voor de opgave om de individuele kosten, baten en vooral perspectief te herverdelen.

We zullen, ook zelf (!), weer wat moeten DOEN voor onze welvaart en onze vrijheid!! Best uitdagend!


Rob Franse, 11 augustus 2022

2 gedachten over “Vrijheid en welzijn moeten NU in revisie!”

  1. Jonathan Fransen, Vrijheid. 2010. Ik las dit boek vorige week. Vrijheid is niet alleen een zaak van instituten en structuren, maar ook en vooral een zaak van persoonlijke mogelijkheden binnen de structuren. Met het eigen verleden, positief zowel als negatief (in het boek vooral negatief). Hoe vreselijk moeilijk het is om als individu aan de bestaande structuren te morrelen.
    Een cynische kijk op hoe mensen onderling kunnen acteren, maar wel met compassie en veel empathie. Hoe mensen met vallen en opstaan uiteindelijk toch tot enigszins goede dingen kunnen komen. Wat mij betreft, onthullend leesbaar. Op het laatste hoofdstuk na. Dat heeft een tenenkrommend ‘happy ending’ in de slechtste Hollywood traditie.

Laat een antwoord achter aan Cobi Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *