Maand: mei 2021

‘Onberedeneerd dingen aanvoelen’ is één van de vele definities van intuïtie. Waarbij wij bijna allemaal van onszelf geloven dat wij zelf een zeer goede intuïtie hebben. Ja, ik ook.

Ik durf te stellen dat, zelfs wanneer je jarenlang een goede intuïtie had, dit voor de komende paar jaar dé valkuil bij uitstek zal zijn. Simpelweg omdat er zo ontzettend veel verandert, dat we het stomweg niet bij kúnnen houden en dat we naderhand zullen zeggen ‘ja, als ik dát geweten had’.

Mij valt op dat de meer feitelijke berichtgeving steeds vaker weggedrukt wordt richting pagina 24 van het 2e katern links onderaan. En dat ‘het gevoel’ de pagina’s 1 t/m 5 beheerst. En blijft beheersen. Wanneer je dat gevoel steeds maar deelt en herhaalt dan gaat het merendeel van ons het nog geloven ook. Trump en aan hem gelieerde media waren -of zijn- daar ware meesters in.

Veel sluipender -en daarmee gevaarlijker- is de manier waarop er begrip gekweekt wordt voor al diegenen die hard schreeuwen over bijwerkingen van vaccinaties, voor al diegenen die het minder nauw nemen met coronaregels, voor al diegenen die zeggen dat het wel meevalt met besmettelijkheid, met de opwarming van de Aarde, met democratische ondermijning, met drugsgebruik, met het verschil tussen kansrijk en kansarm, met ………..

Misschien is het wel jouw intuïtie die jou zegt mee te gaan in al dat begrip. Misschien had je daar jarenlang gelijk in.

MAAR: Heb je daar nog steeds gelijk in? Merk je dat er een steeds grotere groep jonge mensen (zegge jonger dan 35) roept dat het níet meevalt? Dat dit niet meer enkel de groep linkse deugers is? Dat dit in vele landen gebeurt? Dat Mutti Merkel in het oerdegelijke Duitsland wellicht opgevolgd gaat worden door een ‘groene’ Bondskanselier?

Merk je dat de intuïtie van grote groepen mensen steeds meer uit elkaar gaat lopen? Vraag jij je ook wel eens af of het misschien jouw intuïtie is die het plotseling fout zou kunnen hebben? Wist je dat grote denkers als Aristoteles en Augustinus al waarschuwden voor die intuïtie? Voor dat gevoel? Voor gevoel boven ratio?

Wat ik daar mee doe? Wat vaker de krantenpagina’s 1 t/m 5 overslaan. Wat vaker kleine feitelijke berichten lezen. Meer naar mensen van onder de 35 luisteren. Nog meer volgens de Gulden Regel leven. En vooral m’n verbeeldingskracht gebruiken. Omdat ik weet dat ik net als ieder ander mens bijna niet in staat ben om zich voor te stellen dat ontwikkelingen wel eens heel anders uit kunnen pakken dan verwacht.

In zekere zin is dat zelfs bevrijdend. En spannend. Meer je ratio gebruiken. Ook om ‘al dat gevoel en al die identiteit’ te begrijpen. Een nieuwe en meer onzekere dans met het leven. Misschien wel een dans met heel nieuwe perspectieven!

Rob Franse, 12 mei 2021

Afgelopen 4 mei heb ik enige uren gelezen over de oorlog, de dodenherdenking en over vrijheid. Ik doe dat omdat ik nog steeds -en misschien wel meer dan ooit- immens dankbaar ben. Dankbaar dat er mensen waren die het lef en de moed hadden om op te staan tegen onderdrukking en willekeur. En dat ik al bijna 65 jaar in die wereld kan en mag leven.

Juist op zo’n moment valt het op hoe volkomen krankzinnig een deel van de mensheid met die duur gekochte vrijheid omgaat.

Mensen die nu protesteren tegen coronamaatregelen kan ik vaak best begrijpen. Maar diegenen die vanwege deze maatregelen vergelijkingen maken met de oorlog met al haar uitwassen, met dictaturen en wat al niet meer begrijp ik absoluut niet. Zelfs als die vergelijkingen voortkomen uit onkunde dan is het op z’n minst onfatsoenlijk tegenover al diegenen die oorlogen, dictaturen, onderdrukkingen en willekeur hebben meegemaakt.

Onfatsoenlijk zijn tegenover anderen is misschien wel het begin van het verkloten van ons aller vrijheid.

Een Belgische chef-kok zit met z’n handen in het haar. Hij verkocht z’n afhaal carpaccio op borden van porselein maar helaas, het merendeel van de borden werd niet teruggebracht. Er zijn proefvakanties gehouden naar Rhodos maar helaas, diegenen die in quarantaine moesten deden dat in meerderheid niet. Vaccineren is echt de enige oplossing om elkaar niet te besmetten, maar helaas zijn er grote groepen die zich niet laten vaccineren omdat zijzelf een minieme kans zouden hebben op bijwerkingen.

Wat hier opvalt is dat veel van dit gebrek aan fatsoen samenhangt met vermeende índividuele vrijheid. Individuele vrijheid die uitsluitend kan bestaan doordat anderen jou die vrijheid gunnen én toevertrouwen in de verwachting dat die vrijheid niet misbruikt zal worden. Anders gezegd: Fatsoenlijk gebruikt zal worden!

Ik las onlangs het woord ‘deugneus’, toegebeten door mensen die zelf wat erg veel vrijheid nemen tot anderen die zich daar aan storen en er iets van zeggen. Eén stap verder en zo’n vrijheidsnemer noemt je een landverrader. En landverraders moeten natuurlijk door het volk zelf aangepakt worden…… Logisch nietwaar? En dat hoeft niet fatsoenlijk, kom nou.

Vrijheid is iets wat we ‘nemen’. Totdat iemand naar wie je bereid bent om te luisteren ‘tot hier’ zegt. Desnoods met als consequentie een zekere inperking van die vrijheid. Maar wie zegt er nog ‘tot hier’? Wie spreekt een ander nog aan op ‘fatsoen’? Wie uit de eigen groep (ouders, broers, zussen, leerkrachten en vrienden) doet dat nog? Zeker zolang het henzelf niet te veel raakt ten opzichte van de moeite of de te verwachten grote mond? Of zelfs hoon?

Vrijheid is iets van ons allemaal samen. Vrijheid krijgen en houden kan alléén wanneer je daar sámen voor strijdt. Zo kwam de oorlog tot een einde.

We gebruikten wapens om de oorlog te beëindigen en vrijheid te krijgen. En we gebruiken fatsoen om die vrijheid te behouden. Vrijheid en fatsoen in verbondenheid.

In een tijd waarin we ‘het beste uit onszelf willen halen’ is daarbij de vraag gerechtvaardigd of we het dan hebben over diploma’s, goed betaald werk en onszelf profileren of dat we het hebben over fatsoen en jezelf in de spiegel kunnen blijven kijken. Je daarbij afvragend of anderen tevreden met jou meekijken of dat anderen zich juist, vaak ongemerkt, van jou afwenden.

Rob Franse, 5 mei 2021