Onbehagen? Wat een luxe …

Het gaat goed met ons. Het gaat zelfs zo goed met ons dat we in alle rust kunnen nadenken over de vele verschillende ontwikkelingen en nieuwe mogelijkheden. Gelukkig weten we op meerdere manieren te signaleren dat niet alle ontwikkelingen en mogelijkheden direct ‘gladjes’ verlopen. Her en der zijn er zaken die stomweg niet goed gaan. Misschien is het wel beter om te zeggen ‘nog niet goed gaan’.

We signaleren zaken en we proberen iets met die signalen te doen. Ondertussen lukt het ons best aardig om de zaken niet uit de hand te laten lopen. We hebben in onze westerse wereld geen oorlog, geen burgeroorlog, geen gewapende opstand, geen platgelegde systemen, wel gas, water en elektra, wel onderwijs, wel goede gezondheidszorg en de meesten van ons geven ons eigen leven een zeer dikke voldoende.

Dat bedoel ik met luxe. Al die veranderingen en ontwikkelingen samen leiden bij velen tot zekere vormen van onbehagen. Meer is het gelukkig niet. Hoe anders was dat in de tijd van bijvoorbeeld mijn grootouders? Of zelfs in de jeugd van mijn eigen ouders die opgroeiden in een oorlog?

De wereld, onze wereld, verandert steeds weer. Soms zijn er absolute hoogtepunten, zoals de jaren ’90 kort na de val van de muur, en soms zijn er dieptepunten. Wanneer het huidige onbehagen ons diepste dieptepunt is sinds ’45 dan moeten we ons gelukkig prijzen. Maar we moeten er wel wat mee doen!

Wie moet er wat mee doen? Wij allemaal. Wie in het bijzonder? Alle machthebbers in alle soorten en maten. En wijzelf natuurlijk. Wat wij zelf kunnen, misschien wel moeten doen, is optimale ondersteuning geven aan de groep onder de 32 jaar oud (de generaties Y en Z). Waarom? Omdat zij onze toekomst zijn en nog niet de teleurstellingen hebben meegemaakt die iedereen boven de 32 wel heeft meegemaakt. De teleurstelling dat na de val van de muur in ’89 ons welbehagen op vele gebieden is omgeslagen in onbehagen. Wij, de 32-plussers, zou je om die reden verwend kunnen noemen. Wij hebben lang, misschien te lang, meegemaakt dat het crescendo ging zonder dat we daar al te veel voor hoefden te doen of te laten.

Maar nu moeten we wél wat doen. We moeten wat doen zodat we zelf weer meer behagen en vertrouwen in de toekomst krijgen. En we moeten de generaties Y en Z, wat ook onze toekomst is, zo ondersteunen dat ze krachtig genoeg worden om zonder burn-outs echt keuzes te kunnen maken. Krachtig, dat is het toverwoord. Dat is iets heel anders dan maximaal scoren op een zo hoog mogelijke opleiding, bij sport en in je sociale leven. Krachtig betekent kunnen kiezen. Krachtig betekent ‘nee’ kunnen zeggen. Krachtig betekent je niet altijd willen spiegelen aan anderen.

Of dat moeilijk is voor ons verwende stelletje? Zeker. Maar het is wel de moeite waard. En het is nodig. Voordat we afglijden van onbehagen in …………. Lukt het jou zelf niet? Zoek dan steun bij anderen. Bij wie? Nou, bij mij bijvoorbeeld (in alle onbescheidenheid).

Hoe ik zo kom op bovenstaande verhaaltje? Ik heb naar Bas Heijne gekeken (www.human.nl/onbehagen). Een prachtige uitzending en er volgen er nog 3 (de komende dinsdagen rond 23.00 uur). Hij laat buitengewoon duidelijk zien waar en hoe het onbehagen is begonnen. Maar ik vrees dat hij niet met echte oplossingen gaat komen. Bovendien legt hij nadruk op ‘onbehagen’ in de sombere zin van het woord.

Laat mij dan de positieve kant benadrukken: Het is slechts onbehagen. En we zijn er zelf bij om het weer behaaglijk te krijgen. Doen en niet opgeven! Wat doen? Leven en opvoeden met liefde, aandacht én kracht!

Rob Franse, 12 april 2018

Verbinding als enige redding!

Mijn excuus is, dat ik veel te jong was om 50 jaar geleden goed te begrijpen wat Dr. Martin Luther King Jr. wérkelijk zei. Mijn onbegrip richt zich op alle media en op alle opleidingen die het gedachtegoed van King niet tenminste jaarlijks met nadruk hebben uitgedragen.

Soms denk ik, als Dionysisch pessimist enerzijds en als levensgenieter anderzijds, dat we de laatste 20 á 30 jaar echt niets hebben gedaan aan verbinden (waar King voor stond). Nog sterker, we hebben echt alles gedaan om de verschillen groter te maken en te benadrukken. Dat is dom en kortzichtig. Heel dom.

Wij mensen zijn kuddedieren; of je het nou leuk vindt of niet. Dat betekent dat we graag in een groep leven die redelijk gelijk gestemd is en net genoeg van elkaar verschilt om elkaar te kunnen herkennen en erkennen. Maar wat doen we? We maken heel veel kleine kuddes. En al die kleine kuddes benadrukken de enorme verschillen met andere kuddes. Dat heeft tegenwoordig namen als identiteitspolitiek, marketing, nudging en wat al niet meer. En het is zóóó dom. Je verspilt energie aan het benadrukken van de verschillen (niet waar politici?) en je manoeuvreert jezelf in een positie waarbij je met goed fatsoen voor je eigen geloofwaardigheid niet meer ‘terug kunt’ naar samenwerking of barmhartigheid.

Wat gaan we er aan doen? Wat mij betreft komt er een verbod op oneliners en alles wat daar op lijkt zoals kretologie van politici, Twitter, Facebook, referenda, haat imams, discriminatie en wat al niet meer. Vervolgens stopt iedere ‘richting’ met het vragen om respect, begrip, erkenning en ‘accepteer me zoals ik ben (of we zijn)’. Voortaan hebben we vooral begrip voor diegenen die verbinding zoeken en wel doordacht hun mening vormen en dat uitspreken in goed Nederlands. Schreeuwers doen niet meer mee. In de rede vallende interviewers doen niet meer mee. Kijkcijfer gerichte praat programma’s doen niet meer mee. Kranten en andere media verbieden zichzelf om wervende koppen boven artikels te zetten.

Met iedereen die dat onderschrijft ga ik graag in debat. Ga ik graag een vergelijkend gesprek aan. Dat mag gerust heel stevig, maar níet zonder kennis en het mag niet dogmatisch en niet schreeuwend zijn. Het heeft bovendien altijd als doel het zoeken van een verbinding. Een verbinding die alleen maar lukt wanneer we er allen (!) beter van worden. Dat heet denken en praten volgens de Gulden Regel.

Het houden van goede gesprekken lukt alleen maar wanneer de wil er is om te verbinden. Daarvoor moet je tenminste kunnen luisteren (wat iets anders is dan aanhoren) en accepteren dat je in vele gevallen éérst kennis op moet doen alvorens je te laten horen…….. Waarbij kennis iets heel anders is dan koppen lezen, diploma’s halen of media bekijken cq beluisteren. Het gaat dan om verwonderen, verdiepen (!!!), samen bespreken en nog eens goed nadenken. Daarna, zeker niet eerder, zal je merken dat mensen naar je willen luisteren. Zekere wanneer je verbinding zoekt in plaats van ‘om erkenning’ vraagt voor jouw eigen ‘mening’.

Mag jij dan geen eigen mening hebben? Wil je een eerlijk of een diplomatiek antwoord? Het diplomatieke antwoord is ‘Ja, mits je bereid bent eerst kennis op te doen en er vervolgens over te praten en te denken vanuit de gedachte van verbinding en het toepassen van de Gulden Regel’

Rob Franse, 4 april 2018