Maand: oktober 2017

Dit wordt géén sombermansverhaal. Nog sterker, misschien geeft het wel een nieuwe kijk op een aantal zaken wat weer kan leiden tot acceptatie en berusting. Om van daaruit …… Was het niet Darwin die vertelde dat het best overlevende dier dat dier is wat zich het beste weet aan te passen? De omgeving en de ontwikkeling is grotendeels wat het is, hoe graag we dat ook zouden veranderen. Jammer en helaas. Leer er mee te leven en realiseer je dat leven een dans met de omstandigheden is.

Laten we beginnen met 4 mannen in blauwe pakken. Volgens mij was dat echt het enige waar ze het werkelijk over eens waren, die pakken. Zij krijgen als compliment dat ze het aandurven om samen een regering te vormen. Maar verder? En dat zijn dan nog de mannen die bereid waren wat punten uit te wisselen. In de 2e kamer en onder grote delen van de bevolking zijn er nog heel wat punten die niet uitgewisseld zijn maar die wél heftig leven. Die zullen blijven leven omdat het deze regering niet gaat lukken om duidelijk te maken waarom de keuze voor dít regeerakkoord gesteund moet worden.

Is dit democratie? Waarschijnlijk is het momenteel datgene wat er het meest in de buurt komt. Meer zou ik het niet willen en kunnen noemen. Die vaststelling is best zorgelijk. Het impliceert wat mij betreft ook dat de huidige maatschappelijke versplintering dermate groot is, dat meer directe invloed van ons burgers tot niets beters zal leiden. Het zou slechts tot meer gekrakeel en boosheid leiden. Met als voornaamste boosheidspunten de gezondheidszorg, werkkansen, veiligheid en perspectief.

De verzorgingsstaat gaat er steeds meer aan. “Onbetaalbaar” volgens velen. “Onmenselijk” volgens vele anderen. “Zelfredzaamheid” is het credo, maar helaas, zelfredzaam blijken we beslist niet te zijn (iets waar bijna iedereen het wel over eens is maar dat niet zo maar –voor zichzelf- wil accepteren).

Heeft Oswald Spengler, schrijver van het beroemde en beruchte boek ‘De ondergang van het Avondland’ dan toch gelijk? Durven we politiek incorrect te zijn en te lezen wat hij schrijft? En daarvan te leren? Is het waar dat we religie, kunst en eer daadwerkelijk hebben ingeruild voor technologie en kapitaal? Heeft hij gelijk dat democratie in de loop der jaren zichzelf uitholt en daarmee onwerkbaar wordt? Vrij vertaald: Gaan we van de democratie en de verzorgingsstaat met idealen naar het pragmatisme van ‘sterke’ leiders en de macht van kapitaal waarbij we ons tevens verlaten op de kundigheid van technologie en slimme algoritmes? Is het misschien al zo ver?

Bedenk daarbij het volgende: Mijn leeftijdsgroep is zeer gevormd door de jaren ’60 en de verworven vrijheid. Ik vond het geweldig, maar of mijn ouders ook alles geweldig vonden? De huidige jonge generatie, zo blijkt uit vele onderzoeken, is een zeer gelukkige generatie. Misschien wel een generatie die juist heel gelukkig kan worden onder sterke leiders en baat heeft bij de effecten van slimme algoritmes. Terwijl ik, als oudere, huiverig ben. Net als mijn ouders dat in de jaren ’60 waren.

Jongeren hebben veel meer dan ouderen het vermogen om zich goed aan te passen. Te accepteren hoe hun omgeving er uit ziet en daar naar te handelen. Ouderen blijven veel vaker hangen in ‘die goeie ouwe tijd’ met al haar verworvenheden.

Zou het kunnen dat we in een overgangstijd zitten waarbij we moeten accepteren dat we ooit bijzonder mooie tijden hebben meegemaakt? Iets wat we moeten koesteren en waarvan we ‘moeten’ zeggen ‘misschien was het ook wel te mooi om eeuwig te kunnen duren’? Wanneer we met die gedachte de blik op de toekomst richten, dan komen we misschien wel op volkomen nieuwe vormen van zorgen voor elkaar. Anders maar niet noodzakelijk slechter. Op nieuwe vormen van staatsinrichting waarbij misschien wel blijkt dat via slimme algoritmes een aantal zaken beter te regelen is dan uitsluitend via een regering en/of een 2e kamer.

Nog een stap verder: Zou het mogelijk zijn dat we middels minder democratie en minder welvaart maar met slimme technologie meer welzijn en dus meer tevredenheid krijgen?

Ik zie het nog niet voor me en ik heb er ook best zorgen over. Anderzijds mag toch duidelijk zijn dat we met flink wat zaken op onze laatste benen lopen. Dan is het niet verkeerd om in ieder geval open te staan voor echte veranderingen en te stoppen met verzandende overleggen over onmogelijke regeringen, dramatisch stijgende zorgkosten versus een ernstig zorgtekort en betaald werk voor iedereen. Krampachtig vasthouden aan een langzaam zinkend schip geeft immers weinig hoop.

Wat we moeten doen? Luisteren naar de volgende generatie. Delen in hun hoop en vertrouwen en onze eigen rol daarop slim aanpassen. Al was het maar omdat we veranderingen echt niet tegen kunnen houden.

Rob Franse, 12 oktober 2017

Zou dat werken als personeelsadvertentie? Ik betwijfel het. Er is namelijk iets heel merkwaardigs aan de hand. Inmiddels weet iedere werkgever dat 60-plussers een kans hebben van minder dan 2% om aan het werk te komen. Minder dan 2%! Wat gebeurt er dan in het hoofd van deze werkgevers? Wat gebeurt er in hun onderbewustzijn? Waarschijnlijk iets als ’60-plussers moeten dus heel erg blij zijn wanneer ik ze überhaupt aan zou willen nemen op welke basis dan ook en voor welke vergoeding dan ook’.

Ik word er stil van. Zou het waar zijn wat ik hier opschrijf? Er gebeuren gekkere dingen in het leven. En zeker in het leven van werkgevers die al te vaak vermorzelt worden door rendementsdenken. Ontmenselijking van management en organisatie systemen schreef Evert Starink onlangs. En toenemende nadruk op meetbaarheid, targets en processen.

Ik zie plotseling die werkgever voor me. ‘Gratis 60-plussers? Zouden die wel in m’n systeem passen? Zouden ze me niet meer tijd kosten dan wat ze me opleveren? En wat voor effect hebben ze op m’n totale systeem en de mensen die ik daar in heb weten te persen?’. De werkgever mijmert op een verloren moment nog eens wat door. ’60-Plussers zijn mensen zoals mijn ouders. Die zouden toch helemaal niet in mijn systeem moeten willen werken? Die hebben we daarnaast toch heel hard nodig om de boel thuis te laten functioneren? Wie past er dan op de kinderen? Wie doet die klusjes bij mij thuis dan?’

’s Avonds praat deze werkgever met een paar vrienden. Ze herkennen zijn overwegingen. Hebben er ook nog wat aan toe te voegen. Eentje wijst op de mantelzorg die veel 60-plussers leveren aan hun ouders; de stokoude grootouders van deze werkgevers. Een ander wijst op al het vrijwilligerswerk wat deze 60-plussers doen; veel musea, verenigingen, bibliotheken, zorginstellingen en wat al niet meer kunnen helemaal niet zonder ze. En wij hebben er echt geen tijd voor. Weer een ander wijst op zijn ouders die nog steeds moeten werken; ze zijn (nog) niet ontslagen maar misschien zou het beter zijn wanneer dat wel gebeurde. Het is voor hen gewoon niet vol te houden, zeker niet wanneer je in het onderwijs, de zorg, of bijvoorbeeld defensie werkt.

Plotseling vraagt iemand zich af hoe het voor henzelf zou zijn op hun 60e. Er valt een lange stilte……….

Rob Franse, 4 oktober 2017