Maand: september 2017

Als redmiddel voor wat? Nou, voor de extreme mate waarin jij en ik beïnvloedbaar zijn én inmiddels dagelijks zéér beïnvloed worden zónder het in de gaten te hebben.

Konden we onszelf zo’n 10 jaar geleden nog enigszins te weer stellen tegen alle mogelijke beïnvloeding, vandaag de dag is dat bijna onmogelijk. Waarom is dat onmogelijk? Door de gecombineerde ontwikkelingen op het gebied van de neurowetenschappen, de psychologie, big-data en zeer geavanceerde data analyse. Dat was tot daar aan toe geweest, ware het niet dat wij allen zeer vrijgevig zijn geweest met het (ongemerkt) verstrekken van onze eigen gegevens en ons eigen gedrag via met name Facebook en Google.

Waar spelen deze bedrijven op in? Op ons onbewustzijn en op ons onderbewustzijn in de wetenschap dat de meeste beslissingen daar, en niet in ons béwustzijn, worden genomen. Ingespeeld wordt er op ons gedrag en daarmee ook op ons voorspelbare gedrag wat in hoge mate beïnvloed wordt door angst, hebzucht en gemak. Tsja, dat stemt zorgelijk.

Maar het wordt natuurlijk pas echt zorgelijk wanneer deze wetenschap gebruikt wordt om ons bijvoorbeeld te laten stemmen op personen en partijen waarvan onze ratio zou zeggen “niet doen!”. Althans, wanneer die ratio enigszins ontwikkeld is en gebruikt wordt. En dan nog kan die ratio het amper winnen van ons onbewustzijn (dat is de kwaadste van het stel, juist omdat het onbewust is). Die ratio is vervolgens zo ver weg te drukken dat we onze keuze nog goed praten ook! Prachtige (nou ja) voorbeelden zijn natuurlijk de Brexit en Trump. We gingen met een gerust hart slapen en werden vol ongeloof wakker.

Moet je dan maar niet meer naar bepaalde zaken, mediakanalen etc. kijken en luisteren? Nou, dat zou verdraaid veel helpen. Wat ook zou helpen is je minder eenzijdig informeren. Beide zouden al enigszins een overwinning van de ratio zijn. Wat natuurlijk pas echt helpt is wanneer je die ratio ook echt gaat ontwikkelen en gaat gebruiken om je te verdiepen. Weten jullie wie dat al propageerden? Gandhi en Mandela. Jazeker. Zij riepen al op om hun ‘onderdrukkers’ te leren begrijpen. En terecht.

De onderdrukkers van nu zijn echter zo slim dat ze de eerder genoemde heel slimme beïnvloedingssystemen inzetten. Op wie zetten ze dat in? Vooral op diegenen die daar het gevoeligste voor zijn. Hoe zetten ze dat in? Bijna uitsluitend via social media. Hoe kun jij voorkomen beïnvloed te worden? Door je ratio zo te ontwikkelen dat je ook op andere manieren geïnformeerd wordt en er de voordelen van leert zien.

Je kunt de verslaving aan je onbewustzijn (gevoel, boosheid, angst, gemak, er bij horen etc.) goed vergelijken met iedere andere verslaving zoals roken, drinken, suiker, drugs, te veel eten etc. Het begint onschuldig en het voelt goed. Lekker op je gevoel. Een beetje is vaak niet zo erg, maar (te) veel zorgt voor veel ellende. Schermpjes én hetgeen je daarop tevoorschijn tovert voelen ook vaak goed. Voor zo lang als het duurt…… In al deze gevallen, dus ook bij de ongemerkte schermpjes beïnvloeding, is het de ratio –geholpen door de ratio’s van anderen- die erger voorkomt. Maar ja, dat kost best wel wat moeite en geeft niet onmiddellijk een goed gevoel………..

Moet je je nu schuldig of slap voelen? Nee hoor: De mens is zeer complex en heeft vele zwakke punten. Sinds kort zijn er partijen die daar maximaal gebruik van maken. Die zijn gewoon wat verder in deze recente ontwikkelingen dan jij. Maar nu ik het jou verteld heb zou je kunnen overwegen om ……..

En eigenlijk is je verdiepen -de ratio dus- best wel leuk ook. Iedereen heeft wel zaken die hij of zij interessant genoeg vindt om zich in te verdiepen. Helaas zijn dat meestal niet de zaken die door school, je werkgever en de politiek worden aangedragen….. Maar daarover een andere keer.

Rob Franse, 13 september 2017

Wanneer geef je makkelijk geld uit? Wanneer je meer hebt dan nodig is en/of wanneer je weet dat er toch weer voldoende geld aankomt.

Wanneer geef je mínder makkelijk geld uit? Wanneer je het niet hebt, wanneer het onzeker is of er straks weer voldoende geld aankomt, wanneer je je geld wegzet voor een bepaald doel voor later of wanneer je bang bent dat je straks ergens geld voor nodig hebt.

In Nederland hebben we de laatste 10 jaar steeds meer geld gekregen (gemiddeld dan……). Echter, de zekerheid dat er morgen ook genoeg geld binnenkomt is gedaald, er moet voor meer zaken geld weggezet worden en de angst dat je straks ergens geld voor nodig hebt is zeer gegroeid.

Dus toegenomen onzekerheid en meer zaken waarvoor je eigen geld nodig hebt.

Een rekenvoorbeeld:

Stel dat je een inkomen hebt van 2000 Euro per maand, vaste lasten van 1100 Euro per maand en dat je een spaarrekening van 20.000 Euro tegen 5% rente wat 1000 Euro per jaar oplevert (83 Euro per maand). Vrij besteedbaar heb je dan 2000-1100+83=983 Euro per maand. We schrijven 2007.

Stel dat je inkomen ieder jaar met 2% gestegen is ,we schrijven inmiddels 2017, en dat je vaste lasten helaas ook met 2% per jaar gestegen zijn. Het sommetje wordt dan 2400-1320=1080 wat 180 Euro meer is (20%). De rente is helaas 0 in plaats van 83 Euro per maand waardoor je 180-83=97 Euro per maand extra hebt (dus geen 20% meer vrij besteedbaar maar 11% meer).

Wie je ook bent, je hebt nu te maken met de noodzaak om geld opzij te zetten omdat je een eigen huis wilt aanschaffen, je kinderen wilt laten studeren, je bang bent voor werkeloosheid, je bang bent voor je pensioen, je bang bent voor de laatste jaren voor je pensioen (op je 70e?), je bang bent voor de hoogte van je pensioen en de AOW en je bang bent voor bijkomende zorgkosten voor jezelf of je ouders…… Dat klinkt als veel geld dus ga je niet berekenen hoeveel je wel nodig zou kunnen hebben, maar je stelt vast dat je maximaal 250 Euro per maand opzij kan zetten; misschien wel moet zetten….

Wanneer je 250 per maand spaart tegen 0% rente dan levert dat na 10 jaar 30.000 Euro op. Vast niet genoeg, maar je hebt in iedere geval iets……….

Voor je vrij besteedbaar inkomen betekent dit dat je geen 2400-1320=1080 hebt, maar 250 Euro minder wat 1080-250=830 Euro per maand vrij besteedbaar betekent. 23% minder! Een teruggang in vrij besteedbaar inkomen van 23%! Daar kan geen (normale) salarisverhoging of rentestijging tegenop!

Wat we dus echt nodig hebben? Zekerheden!! Zekerheden die je vooral kunt bereiken middels goede collectieve voorzieningen voor bijvoorbeeld ouderenzorg, mantelzorg, gezondheidszorg etc. Dan hoef je niet alleen maandelijks veel geld opzij te leggen maar kun je ook een deel van je spaargeld (en misschien wel wat rente wanneer die weer stijgt) besteden. Consumeren zo je wilt. En zekerheden op het gebied van arbeidsinkomen of een basisinkomen (ook iets collectiefs).

De crux van mijn verhaal? Het gaat, zeker rekenkundig, niet om 2% meer inkomen of 2% minder vaste lasten. Het gaat om goede collectieve regelingen en andere afspraken op het gebied van levenszekerheid.

En weet je wat nou zo grappig is? Vanuit die gedachte zijn instellingen ontstaan voor collectieve verzekeringen, zijn er coöperatieve banken ontstaan en hebben we collectieve regelingen in het leven geroepen. We weten wat dat gedaan heeft voor onze welvaart…… De historie heeft laten zien hoe we welvaart opbouwen. De laatste jaren hebben we kunnen zien wat het áfbouwen van collectieve regelingen en zekerheden betekent………. Jammer!

Rob Franse, 6 september 2017