Is het wel de schuld van de manager?

En weer krijgen de managers de schuld. Nu in een artikel over burn-outs. “De” managers bestaan echter niet. Het zijn zeer verschillende mensen in nog verschillendere functies. Van moederlijke types tot snoeiharde bullebakken en van chefs tot grote bazen. Misschien zijn ze bovendien helemaal het probleem niet, als je dat al mag zeggen, maar veeleer symptomen van de rare manier van met elkaar omgaan.

Wanneer we naar 40 eeuwen menselijke ontwikkeling kijken dan kunnen we vaststellen dat we op technisch wetenschappelijk gebied onwaarschijnlijke vooruitgang geboekt hebben. Van auto’s en reizen naar de maan tot ICT en medische hoogstandjes. Het “normaal” met elkaar omgaan, het elkaar begrijpen, laat staan jezelf begrijpen, is in al die 40 eeuwen nog steeds diepdroevig. Het meest recente voorbeeld daarvan is wat mij betreft de verhouding tussen een zekere Noord Koreaan en een opmerkelijke Amerikaan. Maar ho! Wanneer je een beetje zelfkritiek hebt en je jezelf van buitenaf zou kunnen bekijken dan heb jij op dat gebied ook zo “je dingetjes”.

Dat gezegd hebbende ga ik terug naar de managers, waarbij ik de echte topmanagers even buiten beschouwing laat. Vaak zijn het prima mensen die tot manager benoemd worden. Ik kende er velen. Maar na een paar jaar is daar maar al te vaak heel weinig van over. Dat zou een paar dingen kunnen betekenen: In de complete wereld weten we steeds weer de verkeerde mensen te benoemen (wat misschien in tegenspraak kan zijn met wat ik zo juist schreef) óf de functie van manager doet mensen veranderen óf de omgeving van de manager doet dat óf de leiding van de manager is de schuldige.

Voordat ik daar op in ga: Hoe goed en makkelijk ben jij zelf te managen? Hoe eigenwijs ben jij? Hoe is het gesteld met jouw houding en jouw gedrag? Kan het zo zijn dat ook jij bent opgevoed en opgegroeid met het idee dat jij toch echt geweldig bent, zowel in je houding en je gedrag als wat betreft jouw kwaliteiten en ideeën? Wil jij eigenlijk wel gemanaged worden? Wil je niet liever gefaciliteerd worden? Is het niet zo dat velen van ons last hebben van een zeker narcisme? En dan dé hamvraag: In welke mate verschil jij in dat alles van de managers?

Toch denk ik dat heel veel managers wel degelijk schuld hebben. Niet alleen aan burn-outs van hun mensen maar aan nog veel meer ellende. De vraag is dan, na alles wat ik hiervoor gezegd heb, wát is er dan veranderd? Het antwoord is te vinden in de karakters en de kwaliteiten van diegenen die deze managers aanstellen, de eisen die vervolgens van bovenaf opgelegd worden aan deze managers en de simpele menselijke behoefte -en zwakte- van deze managers om er bij te horen, gewaardeerd te worden, extra geld te ontvangen en perspectief te zien om nog hogerop te komen. De hogere leiding maakt hier meer dan dankbaar gebruik van. Bijvoorbeeld door managementteams te maken; teams waarin managers bij elkaar bevestiging vinden; teams die de niet-managers uitsluiten! En wie is er – voor laten we zeggen het vijftigste levensjaar- in staat om aan dat alles weerstand te bieden? Precies, bijna niemand. Daarmee heb je dan tevens de verklaring waarom er zo veel (erg) jonge managers zijn met (erg) weinig oudere werknemers. De 2 belangrijkste drivers van mensen, angst en hebzucht, zijn voor je vijftigste nu eenmaal groter dan daarna en dat is nog logisch ook.

Terug naar mijn startvraag of het wel echt de schuld van de managers is. Wanneer je daar “ja” op zegt dan neem je hen dus hun menselijke zwaktes kwalijk. Wanneer je daar “nee” op zegt dan betekent het dat je begrip hebt voor hun menselijke zwaktes en kun je op zoek naar wie er dan wel schuldig is: De hoogste bazen met hun eisen? Het systeem waarin managers bevestiging zoeken in hun eigen managementteam? De eigenwijsheid, het gebrek aan aanpassingsvermogen en het narcisme van de werknemers?

Wanneer ik dit teruglees dan kom ik op vele conclusies waarvan er één bovenuit steekt: Wat moeten we blij zijn met góeie managers! Waarbij “goed” dan een oordeel (….) is van diens leidinggevende, collega managers, werknemers van deze leidinggevende en de klanten samen.

Succes!

Rob Franse, 26 september 2017

3 gedachten over “Is het wel de schuld van de manager?”

  1. Tegen mij gewoonte in, dit keer een wat langere reactie.
    1. Ik kan mijn eerste functie nog herinneren binnen de Belastingdienst (waar ik in totaal een kleine 40 jaar heb doorgebracht – overigens met heel veel plezier). Ik werd benoemd tot medewerker op een wetgevende directie – uitgerekend op een fiscaal gebied waar ik niets van af wist. Mijn directeur en afdelingshoofd moeten in het begin geregeld hun hoofd hebben geschud: “Wat hebben we nou toch in huis?” Maar ze gaven mij de kans om van alles en nog wat te leren – wel met het dringende consigne: “Leer van je fouten.Je mag ze maar een keer maken!”. Heden-ten- dage zouden ze managers worden genoemd; ik zal ze mij steeds herinneren als oudere heren die zich over hun eerste schrik konden heen zetten en die jonge hond met eindeloos geduld hebben begeleid.
    2.Na 5 jaar had ik weer zin in iets anders: teamleider op een regionale belastingdienst-directie, baasje van een man of 6. Van mijn oude bazen nam ik afscheid: “Jammer dat je weggaat maar we snappen het best. Veel succes! “. Mijn nieuwe baas begroette mij met: “we gaan hier iets nieuws uitproberen:management! Ik weet niet wat dat is maar jij bent de eerste die dat gaat uitproberen!”
    Opnieuw een periode van vallen en opstaan – plus een baas die hartelijk kon lachen om mijn zeperds. Ook van de succesjes trouwens.
    3. Je noemt het wel ergens in je beschouwing: de “omgeving” waarin gewone mensen management moeten bedrijven – samen met medewerkers. Ik heb die omgeving zien ontstaan eind jaren 80/begin jaren ’90. Toenemende nadruk op “meetbaarheid”, “targets”, “processen”. Op iets dieper niveau: neo-liberalisme (ook bij de overheid). Daarachter ligt weer een filosofie die ik heden ten dage onmenselijk durf te noemen.
    4. Je noemen van angst en hebzucht als zo’n beetje de enige drijfveren van de mens vind ik te beperkt. Ik haal aan het paradigma van Rutger Bregman: “De overgrote meerderheid van de mensen ….deugt gewoon!”
    5. Aldus beschouwd is grootscheepse burn-out bij managers en medewerkers te zien als stil verzet tegen ontmenselijkte management-systemen. Nu moeten we ons ook nog bewust worden van dat verzet…..

  2. Ontmenselijkte management-systemen vind ik een mooie uitspraak van jou. Dat zou bijna betekenen dat dit systemen zijn waar zowel de manager als de werknemer menselijk gesproken niet in kan functioneren. Misschien moest je daar eens wat meer over schrijven……..

    1. Er is een boek van een Nederlandse management-goeroe met als titel: Intensieve menshouderij.
      Stamt ergens uit de jaren ’90 en vzv ik kan nagaan het eerste boek waarin zo’n goeroe de bijl legde aan de voet van van alles en nog wat aan management-theorieen. Voor mij is dat toen een eye-opener geweest.
      (Bij gelegenheid zal ik nog wel eens wat meer met je filosoferen over het menselijk gehalte van management).

Laat een antwoord achter aan rob Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *