Of ik geschrokken ben van de aanslagen in Brussel? Nee, eerlijk gezegd niet. Geschokt wel; het is weer wat dichterbij dan Istanbul, Ankara en Parijs. En heeft daardoor weer wat meer impact.
Waarom ik geschokt ben? Vanwege al het menselijk leed natuurlijk. En dan niet alleen het directe menselijke leed, maar ook het indirecte en toekomstige leed. Grote groepen mensen die zich zorgen gaan maken over de toekomst van hun kinderen, de toekomst van hen zelf, bang worden om luchthavens en stations te bezoeken, bang worden voor iedereen met een ander uiterlijk dan het hunne. Groepen mensen die nu al weten dat ze het zwaarder gaan krijgen, zoals Marokkanen, joden en vluchtelingen.
Wij hier in West Europa leven (desondanks?) een fantastisch leven in vrijheid. Het is ook niet voor de grap dat vluchtelingen vooral naar Zweden, Duitsland en Nederland willen. Het is niet voor de grap dat zoveel landen zo graag bij de EU willen horen. Of bij de Euro……. West Europa heeft van 1914 tot 1946 in grote ellende geleefd; maar liefst 32 jaar lang. Mijn grootouders, ik heb ze lang gekend en er veel van geleerd, konden er beeldend over vertellen. En vanwege die verhalen en dat verleden begrijp ik donders goed dat vrijheid niet alleen iets geweldigs is, maar dat het ook niet iets is wat zo maar vanzelf komt. Net als gelijkheid en broederschap trouwens.
Er is letterlijk gevochten voor vrijheid, gelijkheid en broederschap. En als het er dan eenmaal is, nu al weer zo’n 70 !!! jaar, dan vergeet je al te makkelijk dat het in stand houden van deze prachtige zaken minstens zo veel energie kost als het verkrijgen er van. Iedere topsporter kan vertellen dat kampioen blijven moeilijker is dan kampioen worden. En dat het een ander soort inspanning behoeft om de nieuwe belagers van je af te houden dan de oude voor het eerst te verslaan.
“Wij” hebben nadrukkelijk gekozen voor vrijheid, gelijkheid en broederschap. Voor een open samenleving. Met democratie en diversiteit. En wanneer je dat in stand wilt houden dan moet je jezelf beschermen. En dat beschermen doe je op 2 manieren. Ten eerste door opvoeding, opleiding en bildung (met een glimlach) en ten tweede door daar waar mogelijk uitstekende betrekkingen met “het buitenland” te onderhouden. De grote vraag is wat mij betreft: Doen we dat ook?
Het antwoord is heel simpel: “Dat doen we niet voldoende en dat doen we niet goed genoeg”. Hoe dat komt? De belangrijkste redenen zijn denk ik gemakzucht en naïviteit. We zijn in de loop der jaren te veel de nadruk gaan leggen op “het moet gewoon leuk zijn, ik bepaal zelf wel wat goed voor me is, materialisme/hedonisme/meer consumptief geld, ieder voor zich en terugtrekking in de eigen groep”. En te weinig aandacht voor “noodzakelijke opleiding incl. bildung, gelijkwaardigheid (wat iets anders is dan gelijkheid), communicatie (denk aan de grofheid en polarisatie in vooral politiek en media) en correctie daar waar nodig (bijvoorbeeld middels voldoende politie)”.
En nu dan?
Heel eenvoudig: Oude waarden en normen afstoffen, daar naar handelen en de achterstand inlopen. Opvoeden, wat mij betreft een leven lang, doe je met liefde aandacht en kracht. Bildung met een glimlach en zelfspot zijn vereisten. En samen is niet alleen.
De helden van vroeger waren de ondergrondse, het verzet, de geallieerden en de vaders en moeders die hun kinderen en soms ook onderduikers de oorlog doorhielpen. De helden van nú zijn de onderwijzers, leraren, trainers/coaches, jeugdbegeleiders, straathoekwerkers en, oh verrassing, wederom de ouders.
En ja, daar betaal je een prijs voor. Die prijs is voldoende geld voor onderwijs, begeleiding en hulpverlening. En voldoende tijd maken, ook alle ouders, om kinderen echt op te voeden (wat veel meer is dan “presteren”). Zich te laten ontwikkelen. Niet alleen als individu maar ook als onderdeel van een mooie maatschappij. Mét verplichtingen.
De prijs voor vrijheid betaal je dus vooral met je eigen energie. Energie die je goed en verstandig inzet ten behoeve van de gehéle !!! volgende generatie. Dus niet alleen voor jouw eigen wonderkinderen……
En over bildung met een glimlach én zelfspot gesproken: Ik zal weer van de preekstoel neder dalen! Dit was wellicht wat al te veel een dominee toon.
Rob Franse, 23 maart 2016